Literatura

Laureat w kategorii Literatura 2024

Tomasz Tyczyński – badacz literatury, krytyk i dziennikarz, kurator Muzeum Witolda Gombrowicza we Wsoli

Nominowany za zbiór opowiadań „Nieuzasadnione poczucie szczęścia”, Wydawnictwo Nisza

Absolwent polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1989–1997 pracował w Instytucie Slawistyki Pol­skiej Akademii Nauk. Publikował teksty o literaturze w pra­sie literackiej i periodykach naukowych („Potop”, „Studia Norwidiana”, „Pamiętnik Literacki”, „Studia Litteraria Polo­no-Slavica”, „Społeczeństwo Otwarte”, „Krytyka”). Współ­autor monografii „Literatura rosyjska XX wieku” pod red. An­drzeja Drawicza; zajmował się też polskim romantyzmem i Norwidem, rosyjskimi teoriami i manifestami literackimi, strategiami literatury wobec „doświadczeń granicznych”. W latach 1995–2007 kierował radomskimi redakcjami: ra­diową, prasową i telewizyjną.

Od 2007 r. kierownik Muzeum Witolda Gombrowicza we Wsoli, oddziału Muzeum Literatury im. Adama Mickiewi­cza w Warszawie. Sekretarz Nagrody Literackiej im. Witolda Gombrowicza ustanowionej przez Radę Miejską w Radomiu.

Zbiór piętnastu krótkich opowiadań „Nieuzasadnione poczucie szczęścia” to debiut literacki Tomasza Tyczyńskiego.

W recenzji Moniki Ochędowskiej czytamy: „Autor, kura­tor Muzeum Witolda Gombrowicza i współtwórca nagrody li­terackiej jego imienia, literaturą zajmował się dotąd głównie jako badacz. Pisał o polskim romantyzmie i klasyce rosyjskiej. Teraz – po sześćdziesiątce – debiutuje zbiorem opowiadań odsączonym ze wszystkiego co zbędne, w którym każde sło­wo waży i jest ważne. Pierwsza radość z lektury Tyczyńskiego wynika z faktu, że wciąż wydaje się w Polsce książki odważ­ne. Odważne, czyli takie, które NIE zabierają głosu w sprawie aborcji, bezrobocia, depresji, eutanazji, szkodliwości me­diów społecznościowych czy rządów PiS. Co nie znaczy, że są eskapistyczne, przeciwnie. Dobra literatura rzadko taka jest. Raczej, trzymając się z dala od publicystyki, potrafi do trze­wi przejąć czytelników sprawami fundamentalnymi, takimi, które nie popłyną na fali społecznego zainteresowania bądź wzburzenia. A zarazem potrafi, czasem przechodząc w nieco frywolne rejestry, zgrabnie spuentować efekty społecznych przemian i politycznych decyzji.”

Nagrodę Norwida w roku 2024 otrzymuje za piękne zmaganie z nieuchronnie straconym czasem, za gęsty od metafor język, za nieuzasadnione – bo czym można je uzasadnić z perspektywy naszego przemijania – poczucie szczęścia, pan Tomasz Tyczyński za książkę „Nieuzasadnione poczucie szczęścia” – ogłosił podczas gali wręczania nagród przewodniczący Kapituły Literackiej Krzysztof Mrowcewicz.

To jest niewielki tomik, zawierający piętnaście opowiadań, niewielka książeczka, bardzo skromna. To są takie opowiadania z powszedniości, z dnia codziennego. Tam nie ma nic niezwykłego. (…) jest troszkę proustowska w takiej próbie przezwyciężenia przemijania przez pamięć, pamięć która próbuje zmagać się z przemijaniem, z tym jak nasz świat przemija, bo wszystko się przecież zmienia, bo zarastają ogrody, bo zarastają pola, bo znikają ścieżki, które wydeptaliśmy. To poczucie przemijania, spotęgowane zapewne przez to, jak szybki jest nasz świat, jak bardzo rozpędzony jest nasz świat. Pozwala i skłania po prostu do tego, żeby się zatrzymać na jakimś obrazie, jakimś szczególe, przeżyć coś bardziej intensywnie. Paradoksalnie takie zatrzymanie się pozwala intensywnie i w pełni przeżyć to nasze krótkie istnienie – dodał Krzysztof Mrowcewicz.

Spośród przyjaciół, którzy byli moimi pierwszymi czytelnikami, którzy ośmielali mnie abym opublikował to, co napisałem chciałbym wymienić dwóch. Zbigniew Kruszyński, który pierwszy rzucił pomysł, że jest to warte opublikowania. I ktoś, kto po przeczytaniu wysłanego tekstu napisał – pisz, masz talent, pisz koniecznie, pisz. I to był Jerzy Jastrzębski. Jurka już z nami nie ma, ale pewnie by się ucieszył, dlatego jemu dedykuję tę nagrodę – wyznał podczas gali wręczania nagród Tomasz Tyczyński.

 

Laureatka w kategorii Literatura 2023

Anna Piwkowska – poetka i eseistka

Nominowana za tom poetycki Furtianie, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak

Absolwentka Filologii Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Jest autorką jedenastu tomów wierszy: Szkicownik (1989), Cień na ścianie (1990), Wiersze i sonety (1992), Skaza (1996), Tylko trzy drogi (2000), Po (2002), Niebieski sweter. Wiersze dawne i nowe (2004), Farbiarka (2009), Lustrzanka (2012), Między monsunami (2019), Furtianie (2022). Okrzyknięta została mistrzynią poetyckiej anegdoty.

Była wielokrotnie nagradzana. W 1995 roku otrzymała Nagrodę Literacką im. Georga Trakla za twórczość poetycką. Za tomik Po uhonorowana została wyróżnieniem Fundacji im. Kościelskich (2002), za Farbiarkę Nagrodą Literacką m.st. Warszawy (2009), a za Między monsunami Nagrodą im. Cypriana Kamila Norwida (2020). Jest również autorką powieści Ślad łyżwy i Franciszka, za którą otrzymała główną nagrodę polskiej sekcji IBBY dla najlepszej książki dla młodzieży roku 2014 oraz Nagrodę Literacką m.st. Warszawy (2015).

Pisze także książki eseistyczne o rosyjskich poetkach: Achmatowa czyli kobieta, Achmatowa czyli Rosja, Wyklęta. Poezja i miłość Mariny Cwietajewej – nagrodzona Warszawską Premierą Literacką za najlepszą książkę miesiąca (2017). Poetka współpracuje z radiem, teatrem, filmem oraz licznymi literackimi periodykami. Swoje wiersze publikowała m.in. w „Więzi”, „Res Publice”, „Twórczości”, „Dekadzie Literackiej”, „Kresach”, „Zeszytach Literackich”, „Odrze”, „Tytule”, „Czasie Kultury”, „Tygodniku Powszechnym”. Jej twórczość tłumaczona była na język rosyjski, niemiecki, słoweński, angielski, włoski, hiszpański, kataloński, hebrajski i litewski. Jest członkinią polskiego PEN Clubu.

Wiersze zamieszczone w tomie <<Furtianie>> dotykają elementarnych kwestii egzystencjalnych i metafizycznych. Refleksyjnej opowieści poetyckiej o doświadczeniach granicznych – w szczególności o doświadczeniu śmierci, o spotkaniach i rozmowach z duchami umarłych – służą różne języki: i zwyczajnej codzienności (która niejednokrotnie jest wpisana w tło pejzażowe i przyrodnicze) i wysokiej kultury (czego potwierdzeniem jest ważna rola licznych aluzji i stylizacji literackich). Można nazwać tę poetycką książkę tomem głęboko medytacyjnym. Rozpoznawalnym w niepowtarzalnej jedności tematów i adekwatnej do nich dykcji: ściszonej, elegijnej, muzycznej. Taka jedność – nie trzeba dodawać – jest wyróżnikiem tylko prawdziwie dojrzałej i spełnionej poezji. (Tomasz Wójcik, z uzasadnienia wniosku).

 

Laureat w kategorii Literatura 2022

Jakub Małecki – pisarz, tłumacz

Nominowany za powieść „Święto ognia”, wyd. Sine Qua Non

Z wykształcenia jest ekonomistą. Zadebiutował w 2007 roku opowiadaniem „Dłonie” na łamach magazynu Science Fiction, Fantasy i Horror. W 2008 roku ukazały się jego dwie pierwsze książki: „Błędy” i „Przemytnik cudu”. Publikował w Nowej Fantastyce, Magazynie Fantastycznym, Lśnieniu, Chimerze, Miesięczniku Znak, Magazynie Pocisk, Przekroju, Piśmie, Newsweeku, Polityce, Angorze, Tygodniku Powszechnym oraz wielu antologiach i zbiorach opowiadań.

Autor bestsellerowych książek: „Dygot”, „Rdza” oraz „Ślady” – nominowanych do Nagrody Literackiej „Nike”. Za powieść „Dygot” otrzymał również Złote Wyróżnienie Nagrody im. Jerzego Żuławskiego oraz nominację do Literackiej Nagrody Europy Środkowej „Angelus” i Poznańskiej Nagrody Literackiej. Zdobył także Nagrodę Śląkfa za powieść „Dżozef” oraz Nagrodę Książka Miesiąca „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI” w kategorii „epistolografia” za przekład na język polski „Listów niezapomnianych”. Dwukrotnie nominowany do Nagrody im. Janusza A. Zajdla za powieść „Dżozef” i opowiadanie „Za godzinę powinna tu być” ze zbioru „Zaksięgowani”. Powieść „Horyzont” uznana została natomiast za Książką Roku 2019 przez Magazyn Literacki „Książki”. Najnowsza powieść „Święto ognia” zwyciężyła w plebiscycie Książka Roku 2021, organizowanym przez Lubimyczytać.pl i Allegro. Doceniony również poza granicami kraju przez holenderskich księgarzy za przetłumaczoną na język niderlandzki „Rdzę”, która znalazła się na pierwszym miejscu rankingu najlepszych książek na portalu Blendle. W 2022 roku tłumaczenie „Dygotu” na język rosyjski zostało nominowane do Yasnaya Polyana Literary Award, przyznawanej przez Muzeum Lwa Tołstoja.

Jest laureatem stypendium „Młoda Polska” Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2017) oraz Stypendium im. Albrechta Lemppa, przyznawanego przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej, Instytut Książki i Literarisches Colloquium Berlin.

…Coś starego, coś nowego – tak podsumować można jedenastą książkę w dorobku Jakuba Małeckiego, „Święto ognia”. Z jednej strony wierni czytelnicy i czytelniczki znajdą tu autora, którego znają, z drugiej – pisarz spróbował nowego podejścia do narracji i języka, co nadaje „Świętu…” unikalny charakter… (Marcin Zwierzchowski, blog)

 

 

Laureat w kategorii Literatura 2021

Maria Karpińska – autorka artykułów, opowiadań, recenzji literackich i operowych

Nominowana za zbiór opowiadań „Żywopłoty”, wyd. W.A.B

Absolwentka Wydziału „Artes Liberales” na Uniwersytecie Warszawskim. W 2014 r. otrzymała stypendium rządu włoskiego na badania naukowe dotyczące związku literatury i narracyjnego budowania tożsamości, prowadzone na Università di Pisa, zaś w 2015 r. – stypendium z Funduszu Promocji Twórczości Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na przygotowanie cyklu opowiadań. W tym samym roku uczestniczyła w Czarnych Warsztatach Pisania Prozą oraz w Kursie Kreatywnego Pisania Miasta Literatury UNESCO.

W swojej pracy badawczej i literaturoznawczej skupiała się głównie na literaturze włoskiej. Interesowała ją śmierć jako motyw w literaturze i koncepcja narratywizmu, w której pierwszorzędną rolę w procesie rozumienia samego siebie, konstytuowania ludzkiej tożsamości odgrywa akt opowiadania. Pracuje jako redaktorka, krytyk literaci, pisze artykuły szerzej związane z historią literatury i kultury. W latach 2011-2012 współpracowała z kwartalnikiem Res Publica Nowa, od 2013 r. na stałe związana jest z miesięcznikiem Nowe Książki. Jej teksty były publikowane również w: Czasie Kultury, Teatrze, Małej Kulturze Współczesnej, Znaku, Twórczości i na przekroj.pl. „Żywopłoty” są jej debiutem książkowym.

W literaturze Maria Karpińska szuka – jak sama mówi – bohaterów odczuwających podobne do jej lęków, rozczarowań, mających te same nadzieje i popełniających te same błędy. Na ich przykładzie mogę zobaczyć różne odmiany mojego życia, odmiany mnie samej w najrozmaitszych kostiumach i czasoprzestrzeniach, również własne niezrealizowane scenariusze, gdy książkowe postaci dokonują wyborów, na które mi nie starczyło odwagi, w okolicznościach, w których prawdopodobnie nigdy się nie znajdę. (wywiad Jakuba Krasnego, czytaj.pl)

Maria Karpińska udowadnia, że być sobą to przede wszystkim uważnie patrzeć wokół, słuchać, fantazjować o ujrzanym oraz usłyszanym. Nade wszystko jednak <<Żywopłoty>> są książką o tym, że za mało w nas empatii, zbyt rzadko zbliżamy się do siebie i zdecydowanie za rzadko potrafimy ujrzeć, że jesteśmy w dużej mierze odbiciami innych ludzi. Wartościowa i nietuzinkowa proza. (Jarosław Czechowicz, krytycznymokiem.blogspot.com)

 

 

Laureat w kategorii Literatura 2020

Anna Piwkowska – poetka i eseistka

Nominowana za książkę poetycką Między monsunami, wyd. Znak

Absolwentka Filologii Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Jest autorką dziesięciu tomów wierszy: Szkicownik (1989), Cień na ścianie (1990), Wiersze i sonety (1992), Skaza (1996), Tylko trzy drogi (2000), Po (2002), Niebieski sweter. Wiersze dawne i nowe (2004), Farbiarka (2009), Lustrzanka (2012), Między monsunami (2019). Okrzyknięta została mistrzynią poetyckiej anegdoty. Była wielokrotnie nagradzana. W 1995 roku otrzymała Nagrodę Literacką im. Georga Trakla za twórczość poetycką. Za tomik Po uhonorowana została wyróżnieniem Fundacji im. Kościelskich (2002), a za Farbiarkę Nagrodą Literacką m. st. Warszawy (2009). Jest również autorką powieści Ślad łyżwy i Franciszka, za którą otrzymała główną nagrodę polskiej sekcji IBBY dla najlepszej książki dla młodzieży roku 2014 oraz Nagrodę Literacką m.st. Warszawy (2015). Pisze także książki eseistyczne o rosyjskich poetkach: Achmatowa, czyli kobieta, Achmatowa, czyli Rosja, Wyklęta. Poezja i miłość Mariny Cwietajewej – nagrodzona Warszawską Premierą Literacką za najlepszą książkę miesiąca (2017).

Poetka współpracuje z radiem, teatrem, filmem oraz licznymi literackimi periodykami. Swoje wiersze publikowała m.in. w Więzi, Res Publice, Twórczości, Dekadzie Literackiej, Kresach, Zeszytach Literackich, Odrze, Tytule, Czasie Kultury, Tygodniku Powszechnym. Jej twórczość tłumaczona była na język rosyjski, niemiecki, słoweński, angielski, włoski, hiszpański, kataloński, hebrajski i litewski. Jest członkinią polskiego PEN Clubu.

Świat przedstawiony <<Między monsunami>> to świat zagrożony poczuciem nieuchronnej utraty. (…) Ale nie jest to powód do rozpaczy, w życiu nie ma miejsca na pustkę. (…) Przemijanie – choć nieuniknione – nie jest związane z brakiem. Wręcz przeciwnie pojawia się to, co nowe. Nieuchronność tego procesu daje pewność, ofiarowuje oparcie w sytuacji nagłej zmiany, a nawet – pozwala odnaleźć ukojenie. Ubrane w oryginalną formę piękne historie opowiedziane przez Piwkowską hipnotyzują czytelnika bogactwem emocji oraz wrażliwością na piękno i delikatność świata, który nas otacza. (Marta Zabłocka, uzasadnienie wniosku)

 

 

Laureat w kategorii Literatura 2019

Wiesław Myśliwski – pisarz

Nominowany za książkę Ucho igielne, wyd. Znak

Studiował filologię polską na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, którą ukończył w 1956 roku. Debiutował w prasie w 1955 roku recenzją powieści Etienne de Greff Noc jest moim światłem oraz  powieścią Nagi sad (1967), która od razu przyniosła mu rozgłos. W latach 1955-1976 pracował w Ludowej Spółdzielni Wydawniczej w Warszawie. Był redaktorem naczelnym kwartalnika „Regiony”, dwutygodnika kulturalnego „Sycyna”. W latach 1971-1983 należał do Związku Literatów Polskich. Zasiadał również w Narodowej Radzie Kultury. W latach 1986–1989 brał udział w Radzie Konsultacyjnej przy Przewodniczącym Rady Państwa. Od 1997 roku jest przewodniczącym jury Ogólnopolskiej Nagrody im. Aleksandra Patkowskiego w Sandomierzu.

Uważany jest za reprezentanta nurtu chłopskiego w literaturze polskiej. Jego utwory jednak wykraczają poza to pojęcie. W swoich książkach Wiesław Myśliwski porusza sprawy moralne, egzystencjalne, podkreślając odpowiedzialność człowieka za siebie i innych. Są to utwory uniwersalne, opisujące skomplikowaną naturę świata i nieprzewidywalne ludzkie losy.

Znany jest z tego, że publikuje rzadko, ale każda jego powieść staje się literackim wydarzeniem. Kamień na kamieniu (1984) okrzyknięto arcydziełem. Za powieści Widnokrąg (1996) i Traktat o łuskaniu fasoli (2006) uhonorowany został Nagrodą Nike. Jego książki przetłumaczono na 22 języki. Znany jest nie tylko ze swoich powieści, ale i z dramatów. Wiele jego utworów doczekało się ekranizacji i realizacji teatralnych.

Był wielokrotnie nagradzany i wyróżniany. Odznaczony został między innymi Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005) oraz Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2012).

Jak każda powieść Wiesława Myśliwskiego, tak najnowsze „Ucho igielne” jest wydarzeniem. Opowiada o tajemniczym spotkaniu z samym sobą. (…) Żyjąc dzisiaj, żyjemy równocześnie całym swoim życiem, ale spotykając siebie młodego – stary zastanawia się nad tym, co ma z nim wspólnego, czy aby na pewno są jedną i tą samą osobą; próbuje nieustannie rozwikłać związek młodości, a nawet dzieciństwa ze starością, związek niewytłumaczalny, chociaż bezdyskusyjny. [Janusz Drzewucki, Rzeczpospolita]

 

Laureat w kategorii Literatura 2018

Wojciech Chmielewski – prozaik, eseista, krytyk literacki, dziennikarz

Nominowany  za powieść Belweder gryzie w rękę, wyd. Iskry

Absolwent Historii i Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego. Uznanie zdobył głównie jako nowelista. Jego debiutancki zbiór opowiadań Biały bokser (2006) został wyróżniony w konkursie o Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza, natomiast tom Brzytwa (2008) był nominowany do Nagrody Mediów Publicznych Cogito. Napisał też zbiór opowiadań Najlepsza dentystka w Londynie (2014). Na swoim koncie ma powieści Kawa u Doroty (2010) – nominowana do Nagrody Angelus w 2011 roku oraz Belweder gryzie w rękę (2017). Jak sam przyznaje, jego proza jest jak najbardziej realistyczna i współczesna. Pisze o sprawach, które dzieją się teraz wokół nas.

Wojciech Chmielewski jest też autorem słuchowisk dla Teatru Polskiego Radia, artykułów i szkiców publikowanych w prasie. Opowiadania, eseje i recenzje publikował m.in. w „Rzeczpospolitej”, „Odrze”, „Borussii”, „Wyspie”, „Dialogu”, „Arcanach”, „Nowych Książkach”, „W drodze”, „Czterdzieści i Cztery”. W 2017 r. został laureatem pierwszej edycji Nagrody Literackiej im. Marka Nowakowskiego przyznawanej dla autorów opowiadań, został także zaproszony do udziału w jury tej nagrody.

Kiedy sięga się po książki Wojciecha Chmielewskiego, ma się wrażenie, że zna się tych bohaterów. Łatwo ich spotkać – w rodzinie, pracy czy sąsiedztwie, mieć takich znajomych z lat szkolnych czy uniwersyteckich. Chmielewski jest autorem bardzo spostrzegawczym, rejestrującym drobiazgi, z których utkana jest nasza codzienność. Pozwala mu to – poprzez zwyczajne sytuacje – na malowanie wiarygodnych psychologicznych portretów mężczyzn i kobiet. Jego postacie właściwie nie wyróżniają się niczym szczególnym, są przeciętne jak otaczające ich realia, ale jest to skutek przyjętej metody twórczej, a nie braku wyobraźni i umiejętności kreacyjnych pisarza. Tu praktycznie nie ma granicy między literaturą a rzeczywistością, bo prozą Chmielewskiego rządzi mimesis. (Artur Nowaczewski, instytutksiazki.pl)

 

Laureat w kategorii Literatura 2017

Dariusz Suska – poeta, prozaik, krytyk literacki

Nominowany za tom poetycki Ściszone nagle życie, wyd. Znak

Jest absolwentem Wydziału Fizyki Uniwersytetu Wrocławskiego. Zadebiutował w 1992 roku tomikiem Rzeczy, które były światem, będącym wyrazem młodzieńczego zafascynowania poezją Zbigniewa Herberta. Wiersze publikował m.in. w: „Lampie i Iskrze Bożej”, „Res Publice Nowej” i „Tygodniku Powszechnym”. Po swoim debiucie poetyckim wydał jeszcze pięć tomików wierszy: DB 6160221, Wszyscy nasi drodzy zakopani, Cała w piachu, Czysta ziemia (1998-2008) oraz po kilkuletniej przerwie – Duchy dni. Jego poezja porusza sprawy dotyczące z jednej strony metafizyki i śmierci, z drugiej zaś czasu i przestrzeni. Pełna jest paradoksów. Autor stawia w niej wiele trudnych pytań, na które próbuje dawać rozsądne, wiążące odpowiedzi. Za tomik Wszyscy nasi drodzy zakopani otrzymał w 2002 roku nagrodę Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek. Pozycja ta, jak również tomik Cała w piachu, były nominowane w 2001 i 2005 roku do Nagrody Literackiej Nike. Poeta od wielu lat mieszka w Warszawie i pracuje jako dziennikarz w „Gazecie Wyborczej”.

A jest to lub może raczej staje się coraz bardziej poezja prawdziwie filozoficzna czy – ściślej – ontologiczna. Jej zasadniczy przedmiot stanowi bowiem samo istnienie: jego – by tak rzec – substancja. Trzeba dodać: niepojęta i niewysławialna substancja. Może odpowiednia, by jednak jakoś ją nazwać, byłaby metafora mgły. Takiej mgły, w której zacierają się kontury istnienia, rozpraszają się i nikną jego kształty. Istnienie (osób, rzeczy, czasów, miejsc) jest bowiem w filozofujących wierszach Dariusza Suski niepewne siebie – właściwie zawsze świadome własnego negatywu, stale prześwietlone śmiercią i nicością. (…) Zbiór Dariusza Suski „Ściszone nagle życie: stanowi świadectwo uporczywego poszukiwania formy dla wypowiedzenia tej niełatwo wyrażalnej czy wręcz niewyrażalnej ontologii. (Tomasz Wójcik, uzasadnienie wniosku)

 

Laureat w kategorii Literatura 2016

Uta Przyboś – poetka i malarka

Nominowana za zbiór wierszy Prosta, wyd. Forma

Urodziła się w 1956 roku. Jest córką malarki Danuty Kuli i poety Juliana Przybosia, który poświęcił jej cykl „Wiersze dla Uty”, opublikowany w 1970 roku w tomie „Wiersze i obrazki”, zawierający również rysunki Uty. Weszła  więc do literatury, zanim jeszcze zaczęła ją uprawiać samodzielnie i w pełni świadomie.

Ukończyła Akademię Sztuk Pięknych w Brukseli i Wydział Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Swoje malarstwo prezentowała na wystawach indywidualnych i zbiorowych w Belgii, USA i Polsce. Jej obrazy znajdują się w kolekcjach w Polsce i za granicą.

Jako poetka zadebiutowała w miesięczniku Odra, później publikowała swoje utwory w wielu czasopismach, m.in.: „Akcencie”, „Świętokrzyskim Kwartalniku Literackim”, „Toposie”, „Twórczości”, „Więzi”. „Migotania” prezentowały jej twórczość w specjalnym plakacie poetyckim. W 2008 roku ukazał się jej pierwszy tom poezji „Nad wyraz”, w 2010 roku wydała zbiór „A tu tak”, a w 2012 – „Stopień”. Za zbiór wierszy Prosta nominowana została w tym roku do Nagrody Literackiej Nike i Orfeusza – Nagrody Poetyckiej im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego.

Ucie Przyboś w poezji bliżej do awangardy, niż do klasycyzmu. W swoich wierszach nie przypadkowo i nie bez przyczyny nawiązuje do biografii i twórczości swojego ojca – Juliana Przybosia, ale także do dzieł  Juliusza Słowackiego, Brunona Schulza, Jarosława Iwaszkiewicza, Mirona Białoszewskiego. Jej oryginalny, głęboko osobisty i indywidualny styl jest wyrazem nie kompromisu, lecz równowagi między intelektem a wyobraźnią, między myślą a emocją, między słowem a obrazem. (Janusz Drzewucki, uzasadnienie wniosku)

 

 

Laureat w kategorii Literatura 2015

 

Bohdan Zadura – poeta, prozaik, tłumacz i krytyk literacki

Nominowany za tom poetycki „Kropka nad i”, wyd. Biuro Literackie

Urodził się w Puławach. Studia filozoficzne ukończył na Uniwersytecie Warszawskim. Zadebiutował
w 1962 roku na łamach dwutygodnika „Kamena”. W latach sześćdziesiątych związany był z Orientacją Poetycką „Hybrydy”. Jest autorem 21 tomów poezji. W 1968 roku ukazał się jego pierwszy zbiór wierszy „W krajobrazie z amfor” oraz powieść „Lata spokojnego słońca”. W początkowym etapie swojej twórczości dał się poznać  jako poeta klasycyzujący. Jego twórczość zaczęła jednak ewoluować.
W zbiorze „Zejście na ląd” (1983) widoczne były już symptomy przemiany stylu wypowiedzi poetyckiej. Przełomowym momentem był zbiór „Starzy znajomi” (1986), który zrywał z dotychczasową regularnością, zdyscyplinowaniem wobec gatunkowych reguł tradycyjnej liryki. Ogromnym sukcesem
i ugruntowaniem pozycji czołowego polskiego poety, nauczyciela i mistrza wielu młodszych literatów, był tom „Cisza” (1994). Ostatnio wydał: „Ptasia Grypa i inne wiersze dla kobiet i mężczyzn” (2002), „Kopiec kreta” (2004), „Wiersze zebrane” (2005-2006), „Wszystko” (2008), „Nocne życie” (2010),
za którą uhonorowany został poetycką nagrodą Silesius w kategorii „książka roku”, „Zmartwychwstanie ptaszka (wiersze i sny)” (2012).

Bohdan Zadura uprawia również prozę i krytykę literacką – doceniony w 1994 roku Nagrodą
im. Stanisława Piętaka. Zajmuje się również tłumaczeniami z języka angielskiego, rosyjskiego, ukraińskiego i węgierskiego. Zasłynął z udanych przekładów z literatury węgierskiej i amerykańskiej.
Za popularyzowanie i tłumaczenia poezji węgierskiej otrzymał Krzyż Rycerski Orderu Republiki Węgierskiej, a w 2002 roku nagrodę Fundacji Promocji Spraw Słowiańskich.

Swoją twórczość literacką i krytycznoliteracką (wiersze, prozę, recenzje i artykuły) publikował
w czasopismach, m.in.: „Kultura”, „Współczesność”, „Życie Literackie”, „Literatura”, „Literatura
na Świecie”, „Odra”, w których pojawiają się też jego przekłady. Był wieloletnim redaktorem kwartalnika „Akcent” (1980-2004) i miesięcznika „Twórczości” (od 1967), a od 2004 roku jest jego redaktorem naczelnym. Jego publikacje można przeczytać w większości polskich czasopism literackich i kulturalnych.

Dla wypowiedzenia namysłu nad życiem poeta używa stylu, którego właściwościami są prostota, potoczność, konkretność. I właśnie (w) nim wyraża – udaje mu się wyrazić – jakąś trudno wyrażalną czy może nawet innymi sposobami w ogóle nie wyrażalną substancję istnienia. Tę nieuchwytną i nienazywalną, a zarazem gęstą i oplatającą substancję, wobec której zawodzą wszelkie słowa, a jedyną formą jej nazwania pozostaje zwykle milczenie. Taka wydaje się zasadnicza istota nowego – i znakomitego – tomu poetyckiego Bohdana Zadury. (Tomasz Wójcik, fragment uzasadnienia wniosku).

 

 

 

Laureat w kategorii Literatura 2014

Janusz Drzewucki (ur. w 1958 r.) – poeta, dziennikarz, krytyki literacki, redaktor książek poetyckich, wydawca

Nominowany za tom wierszy „Dwanaście dni”, wyd. Iskry

Urodził się w Kruszwicy. Ukończył polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Pracował tam jako asystent w Instytucie Filologii Polskiej. W latach 1984-1990 pracował w redakcji literatury pięknej wydawnictwa „Pomorze” w Bydgoszczy. Jest też dziennikarzem. Pisał do: „Itd” (1990), „Nowej Europy” (1992-1993) oraz „Rzeczpospolitej” (1993-2005), gdzie w dodatku – „Rzecz o książkach” ukazywały się jego cykliczne felietony „Półka z poezją”. Na łamach „Rzeczpospolitej” ogłosił ok. 800 recenzji, artykułów i szkiców poświęconych współczesnej literaturze pięknej, zarówno polskiej jak i obcej. Od roku 1996 zajmuje stanowisko redaktora działu poezji w miesięczniku „Twórczość”, w którym wcześniej regularnie publikował recenzje. Od 2000 r. jest stałym współpracownikiem miesięcznika „Książki. Magazyn Literacki”. W latach 2005-2012 był redaktorem naczelnym Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”. Wiersze, szkice, recenzje i felietony publikował na łamach: „Twórczości”, „Literatury”, „Tygodnika Powszechnego”, „Poezji”, „Odry”, „Zeszytów Literackich”, „Akcentu”, „Studenta”, „W drodze”, „Czasu Kultury”, „Borussii”, „Tygodnika Literackiego”, „Potopu”, „Arkusza”, „Polityki” i „Gazety Wyborczej”. Współpracował z prasą regionalną: bydgoskim „Ilustrowanym Kurierem Polskim”, łódzkimi „Wiadomościami Dnia” i krakowskim „Dziennikiem Polskim”. Jest członkiem PEN Clubu, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich.

Wiersze Drzewuckiego po raz pierwszy wydrukowano w „Życiu Literackim” (1979). Zadebiutował tomikiem poezji „Ulica Reformacka. Wiersze z lat 1980-1986” (1988), który wyróżniony został Nagrodą im. Kazimiery Iłłakowiczówny. Później wydał: „Starożytny język” (1989), „Podróż na południe” (1995), „Światło września. 77 wierszy dawnych i nowych” (1998), „Wiersze wybrane” (2010), „Dwanaście dni” (2013). Zbiór wierszy „Podróż na południe” przyniósł mu nagrodę 18. Międzynarodowego Listopada Poetyckiego w Poznaniu (1995).

Drzewucki jest też cenionym krytykiem literackim. Napisał: „Chaos i konwencja” (1988), „Smaki słowa. Szkice o poezji” (1999) oraz „Akropol i cebula. O Zbigniewie Herbercie” (2004), gdzie przebija się niekłamana fascynacja twórczością poety. Za działalność krytycznoliteracką otrzymał nagrody im. Stanisława Wyspiańskiego (1989) oraz im. Stanisława Piętaka (1991).

W roku 2006 Giorgio Napolitano, prezydent Włoch odznaczył go Krzyżem Kawalerskim Orderu Gwiazdy Solidarności Włoskiej.

Wiersze Janusza Drzewuckiego w swojej formie czy dykcji jakby nie chcą być poezją – chcą być raczej rozmową, bezpośrednią rozmową. I wtedy właśnie najbardziej są poezją. (Tomasz Wójcik, uzasadnienie wniosku)

 

 

 

Laureat w kategorii Literatura 2013

Jerzy Górzański (ur. w 1938) – poeta, prozaik, felietonista, autor słuchowisk radiowych

Nominowany za zbiór wierszy „Festyn ”, wyd. Nowy Świat

Jest jednym z najwybitniejszych współczesnych pisarzy polskich, autorem licznych słuchowisk radiowych, trzynastu tomików poetyckich, sześciu książek prozatorskich oraz książki dla dzieci. Jako poeta debiutował w 1960 roku we „Współczesności”. Do jego najważniejszych publikacji poetyckich zaliczyć można tomy: „Próba z przestrzenią” (1963), „Kontrabanda” (1973), „Młode lata bezsenności” (1977), „Święty brud” (1985), „Wszystkim steruje błyskawica” (1993), „Już rozumie, dobranoc” (2003) czy „To drugie światło” (2006). Punktem zwrotnym w jego karierze poetyckiej był „Debiut z aniołem” (1997) okrzyknięty jednym z arcydzieł powojennej liryki. Uprawia także formy dramatyczne i prozę. Zadebiutował tomem grotesek i opowiadań humorystycznych „Małpi zamek”.

Jerzy Górzański związany był w latach sześćdziesiątych z Orientacją Poetycką Hybrydy, gdzie podejmował młodzieńcze próby debiutanckie. W latach 1974-1979 był redaktorem miesięcznika „Nowy Wyraz”, a w okresie od 1985 do 2000 roku – „Literatury”. Największy rozgłos zyskał jako współpracownik „Szpilek”. Publikował też m.in. w: „Kulturze”, „Tygodniku Kulturalnym”, „Twórczości”, „Poezji”, „Życiu literackim”, „Kierunkach”, „Radarze”, „Pracowni”, „Śląsku” i „Sycynie”.

Otrzymał wiele nagród literackich: Nagrody im. Roberta Gravesa (1976), przyznanej przez Polski Pen Club za twórczość poetycką, nagrody Pierścienia w konkursie Czerwonej Róży, przyznanej w 1983 roku za całokształt twórczości przez Klub Studentów Wybrzeża „Żak” w Gdańsku, nagrody miesięcznika „Poezja” (1990) za całokształt twórczości. W 1993 roku otrzymał II wyróżnienie na Festiwalu „Ostankino Prize” w Moskwie za scenariusz słuchowiska radiowego „Samolot”. Jego tomik „Debiut z aniołem” nagrodzony został w 1997 roku Warszawską Premierą Literacką, a książka „Zwarcie” Literacką Nagrodą Srebrnego Asa, przyznawaną przez Polish Promotion Corporation i Oficynę Wydawniczą „Agawa” (1999). Teatr Polskiego Radia nadał Jerzemu Górzańskiemu Honorowego Wielkiego Splendora 2006, przyznanego za całokształt twórczości radiowej. Poeta nominowany był również w 2011 roku do Nagrody Literackiej Miasta Stołecznego Warszawy w kategorii „Literatura Piękna – Poezja”, za tomik „Poza tym światem”.

Festyn” to jedno z najwybitniejszych osiągnięć twórczych tego – przez całe życie związanego z Warszawą – pisarza, uprawiającego oprócz poezji także prozę poetycką, realistyczną i satyryczną oraz diarystykę i eseistykę. Liryka Górzańskiego jest z jednej strony intelektualna, z drugiej – surrealna. Głównym zagadnieniem Festynu jest język w dobie nowoczesności i postnowoczesności, w którym odbija się migotliwa rzeczywistość. (Janusz Drzewucki, z uzasadnienia wniosku)

 

 

 

Laureat w kategorii Literatura 2012

Piotr Müldner-Nieckowski (ur. w 1946 r.) – poeta, prozaik, dramaturg, językoznawca, lekarz i wydawca

Nominowany za książkę poetycką „Park”, wyd. AULA

Urodził się w Zielonej Górze, ale od lat mieszka w Podkowie Leśnej. Syn znanego rzeźbiarza, malarza i grafika – Wiesława Müldnera-Nieckowskiego. Wszechstronnie wykształcony. Jest doktorem nauk medycznych, internistą – od blisko 20 lat związanym ze Szpitalem Wolskim w Warszawie. Ma również tytuł profesora, doktora habilitowanego nauk humanistycznych.

Człowiek renesansu – lekarz, pedagog, wykładowca na Wydziale Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, kierownik Zakładu Edytorstwa i Krytyki Tekstu w Instytucie Filologii Polskiej. Ma na swoim koncie wiele publikacji naukowych i literackich, przede wszystkim „Wielki słownik frazeologiczny języka polskiego” (2003) oraz „Wielki słownik skrótów i skrótowców” (2007). Jest również autorem komputerowych algorytmów poprawnego dzielenia wyrazów, zautomatyzowanej korekty i adiustacji, algorytmu obsługi oddziałów szpitalnych.

To nie wszystko. Laureat od 40 lat współpracuje z Teatrem Polskiego Radia, gdzie zadebiutował komedią „W ciemności”. Od tego czasu na antenie radiowej ukazało się ponad 60 jego dramatów. Kilka z nich realizowały rozgłośnie zagraniczne. Jest autorem powieści: „Himalaje” (1979), „Czapki i niewidki” (1980), „Diabeł na placu Zbawiciela” (1990) i zbioru opowiadań „Raz jeden jedyny” (2007).

Nagrodę im. Cypriana K. Norwida przyznano profesorowi Piotrowi Müldnerowi-Nieckowskiemu za… poezję. Tom nagrodzonych wierszy, których tłem jest mazowiecka kraina, stolica i na poły wiejskie jej przeciwieństwo – Podkowa Leśna, wpisuje się w ciąg atrakcyjnych, poetyckich analiz losu ludzkiego, zawartych w poprzednich książkach, m.in. w zbiorze „Za kobietą tren” (2001) i poemacie „Opaska gazowa. Poemat dyżurny”. Krytycy określają „Park”, jako najważniejszą książkę poetycką w dorobku Laureata.

 

 

 

Laureat w kategorii Literatura 2011

Krzysztof Boczkowski (ur. w 1936 r.) – poeta, tłumacz, lekarz

Nominowany za tom wierszy „Dźwięki i echo”, wyd. Adam Marszałek

Należy do grona najwybitniejszych i zarazem najbardziej niedocenianych poetów polskich. Zadebiutował w 1969 r. na łamach miesięcznika „Twórczość”. Od tego czasu wydał ponad dziesięć zbiorów wierszy, m.in.: „Dusza i śnieg” (1997), „Kości meduzy” (1998), „Ja – mój przyjaciel” (2003), „Okna dnia i nocy” (2007), „To lubię” (2007) czy w 2009 r. „Tylko Kasandra zna prawdę”. Napisał wiele bardzo pięknych wierszy miłosnych. Marek Wawrzkiewicz, prezes Związku Literatów Polskich o twórczości Laureata mówi, że to poezja głębokiego przeżycia, nienaganna warsztatowo, wysoce erudycyjna, egzystencjalna, skupiona na rozważaniu kondycji człowieka, na jego życiu wewnętrznym i zależności od otaczającego go świata, na motywie przemijania, na biologii i metafizyce.

Krzysztof Boczkowski jest również wybitnym tłumaczem poezji angielskiej i amerykańskiej. Za swoją pracę otrzymał wiele nagród poetyckich, w tym: Czerwoną różę (1972), dwukrotnie nagrodę Pegaza za tłumaczenia, nagrodę ZAIKS-u za przekłady poezji T. S. Eliota opatrzone obszernym komentarzem. Jest poetą i lekarzem – profesorem medycyny, genetykiem. Opublikował dziesięć monografii i podręczników medycznych. Również i w tej dziedzinie został doceniony, otrzymując Indywidualną Nagrodę I stopnia Ministra Zdrowia.

Zajmował się głównie pracą naukową, a kontakt z pacjentami i świadomość nieuchronności cierpienia były zapewne dlań traumatycznym doświadczeniem. Być może czuł na sobie dotyk cudzego bólu i to przeżycie do dziś pulsuje w strofach jego wierszy. (Aleksandra Melbechowska)

 

 

 

Laureat w kategorii Literatura 2010

Krystyna Kolińska (ur. w 1923) – eseistka, publicystka

Nominowana za książkę „Szaniawski. Zawsze tajemniczy”, Państwowy Instytut Wydawniczy

Autorka powieści biograficznych, publicystka o pięknej patriotycznej karcie. Przerwała tajne studia na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Ziem Zachodnich, by zostać żołnierzem konspiracyjnej Armii Krajowej (dziś jest członkiem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej). Po wojnie kontynuowała studia na Uniwersytecie Poznańskim, gdzie uzyskała tytuł magistra filologii polskiej. Wiele lat zajmowała się dziennikarstwem i pracą redakcyjną, m.in. w tygodniku „Świat” oraz w wydawnictwie „Sport i Turystyka”. Była kierownikiem działu kulturalnego w tygodniku „Stolica”, z którego została usunięta po wprowadzeniu stanu wojennego. Współpracowała również z Polskim Radiem, przygotowując słuchowiska oraz montaże literackie i reportaże.

Krystyna Kolińska specjalizuje się w pisaniu powieści biograficznych o znanych ludziach, bohaterach niezwykłych wydarzeń. Stworzyła ich ponad dwadzieścia. Wszystkie czyta się lekko, a zarazem z ogromnym zaciekawieniem. Laureatka jest znakomitą stylistką, operującą piękną, nieskazitelną polszczyzną. W jej powieściach, poza rzetelną wiedzą historyczną, można znaleźć plotki, intrygi, skandale i romanse – te prawdziwe i zmyślone – jakie krążyły na temat tak znanych i szacownych postaci jak m.in.: Henryk Sienkiewicz, Eliza Orzeszkowa, Stanisław Przybyszewski, Emil Zegadłowicz, Maria Pawlikowska-Jasnożewska czy Stanisława Przybyszewska.

Ostatnio wydała dwie książki: „Słynne procesy. Córka smutnego szatana” oraz „Szaniawski. Zawsze tajemniczy” odznaczona dyplomem Warszawskiej Premiery Literackiej, jako „Książka lata 2009”. Autorka barwnym językiem opisuje w nich wiele nierozwiązanych do dziś zagadek.

Za pracę twórczą otrzymała wiele nagród literackich, m.in.: nagrodę ZAIKS-u im. Karola Małcużyńskiego (za całokształt twórczości), Związku Rzemiosła Polskiego im. Władysława Reymonta, „Gloria Artis”, za zasługi dla Ojczyzny – Krzyż AK i Odznakę Akcji „Burza”.

To nie był zwyczajny człowiek. To był mag, mędrzec i szaleniec w jednej osobie (…) Lubiany przez teatralną publiczność. Bywał jednak równocześnie lekceważony przez literacki Parnas. Przypominała go książka Kolińskiej. Obszerny tom zawierający wiedzę o życiu i twórczości Szaniawskiego, zbieraną przez autorkę latami z pasją badacza i niemal detektywa. Włożyła w nią wiele pracy, wiele talentu literackiego. (Helena Zaworska)

 

 

 

Laureat w kategorii Literatura 2009

Ernest Bryll (ur. w 1935 r.) – poeta, prozaik, dramaturg, autor oratoriów, musicali, tekstów piosenek.

Nominowany za książkę „Trzecia nad ranem. Wiersze z lat 2006 – 2007”, wyd. Księgarnia św. Jacka.

Absolwent Wydziału Polonistyki na Uniwersytecie Warszawskim. Mazowszanin od urodzenia. Debiutował tomikiem wierszy „Wigilie wariatów”. Dziś jego dorobek literacki to: 40 tomików wierszy, 6 tomów poezji i ponad 20 utworów dramatycznych. Jest autorem wielu tekstów piosenek śpiewanych przez tak znanych polskich wokalistów, jak m.in.: Marek Grechuta, Stan Borys, Halina Frąckowiak, Maryla Rodowicz, Czesław Niemen czy Skaldowie. Współpracował z wybitnymi kompozytorami – Antonim Kopffem, Włodzimierzem Korczem, Januszem Krukiem, Andrzejem Zielińskim, a jego najbardziej znane musicale to: „Po górach, po chmurach”, śpiewogra „Na szkle malowane”, oratorium „Kolęda-Nocka” i wiele innych.

Biografia Ernesta Brylla obfituje w znakomite osiągnięcia: wykładowca uniwersytecki na polskich i amerykańskich uczelniach, dyrektor Polskiego Instytutu Kultury w Londynie (1970-1974), kierownik literacki Teatru Telewizji, pierwszy w historii stosunków dyplomatycznych polsko-irlandzkich Ambasador Polski. Jest również: krytykiem i tłumaczem z irlandzkiego, czeskiego i jidysz, członkiem Polskiego PEN Clubu i Irish PEN oraz Society of European Culture.

W 2002 roku był nominowany do nagrody TOTUS.

 

 

Laureat w kategorii Literatura 2008

Kazimierz Świegocki (ur. w 1943 r.) – jeden z największych współczesnych krytyków i poetów

Nominowany za książkę „Norwid i poeci Powstania Warszawskiego”, Instytut Wydawniczy PAX

Absolwent Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Łódzkiego oraz Wydziału Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1977–1999 wykładał filozofię w Politechnice Warszawskiej i na Akademii Podlaskiej. Od 2001 r. wykładowca filozofii w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Ciechanowie.

Uprawia rzadki rodzaj krytyki filozofującej. Zaliczany jest do grona wybitnych poetów metafizycznych. Pierwszą książkę poetycką – „Genealogia” – opublikował w 1974. W 1996 ukazał się tom jego studiów z pogranicza antropologii filozoficznej i literatury „Światopogląd poetów ziemi”. Wydał sześć tomików wierszy, m.in. w serii „Biblioteka Poetów”, „Morze utracone”, „Przymierze z czasem”. Napisał kilkadziesiąt świetnych esejów – przeważnie z pogranicza Romantyzmu.

Kazimierz Świegocki jest badaczem literatury. W swoich pracach koncentruje się głównie na: Cyprianie Norwidzie, Adamie Mickiewiczu, Wisławie Szymborskiej, Janie Paradowskim, Władysławie Reymoncie, Henryku Sienkiewiczu, poetach Powstania Warszawskiego oraz poetach współczesnych.

W 2007 r. nominowany został do Nagrody im. Cypriana Kamila Norwida za książkę „Od romantyzmu do postmodernizmu. Wybrane szkice z lat 1970-2003”, wyd. PAX.

Byłbym szczęśliwy, gdyby książka ta mogła służyć pomocą przede wszystkim nauczycielom i studentom oraz wszystkim tym, których interesuje trudna sztuka i myśl genialnego Norwida i jego fenomenalnych „późnych wnuków”. (Laureat)

 

 

Laureat w kategorii Literatura 2007

Henryk Bardijewski (ur. 1932 r.) – dramaturg, prozaik

Nominowany za zbiór opowiadań „Dzikie Anioły”, wyd. PIW

Częstochowianin, który po ukończeniu polonistyki i bibliotekoznawstwa na Uniwersytecie Warszawskim pozostał na stałe w stolicy. Od początku związany z Polskim Radiem – pracował jako redaktor, kierował Redakcją Słuchowisk, przez wiele lat był konsultantem literackim w zakresie dramaturgii radiowej.

Laureat jest autorem sztuk teatralnych, słuchowisk radiowych, a także wielu książek – opowiadań i powieści. Jego utwory przetłumaczono na kilkanaście języków obcych. W swoim dorobku ma również słuchowiska i książki dla dzieci, m.in. „Baśń o latającym dywanie” (2006). Wyborem jego najlepszych dzieł jest wydana w 2004 roku „Aria na tysiąc głosów”.

Nieodłącznymi i rozpoznawalnymi atrybutami twórczości Henryka Bardijewskiego są groteska, czarny humor i pogodna ironia. Jego mistrzowska proza nasycona ciepłym humorem pobudza do refleksji. Bohaterowie opowiadań to ludzie zwyczajni i niezwyczajni, próbujący walczyć z przeciwnościami losu i absurdami współczesnego życia.

Laureat jest mistrzem literatury radiowej, podtrzymującym sławę polskiej szkoły słuchowiska, również w radiofoniach zagranicznych. Jego wkład w kulturę jest dostrzegany i doceniany, czego najlepszym dowodem są liczne nagrody w konkursach literackich, m.in. dwukrotnie otrzymał nagrodę Komitetu ds. Radia i Telewizji za całokształt twórczości w dziedzinie słuchowisk, a także nagrodę Teatru Polskiego Radia – „Honorowy Wielki Splendor”.

Opowiadania Bardijewskiego pokazują ludzi zagubionych, jakby zaskoczonych gdzieś w pół drogi, ale nigdy nie pozbawionych szansy zbliżenia się do samych siebie, do własnej natury.

 

 

 

Laureat w kategorii Literatura 2006

Marek Wawrzkiewicz (ur. 1937 r.) – poeta, dziennikarz, tłumacz, animator kultury, absolwent Wydziału Historii na Uniwersytecie Łódzkim

Nominowany za dwa tomy poezji: „Coraz cieńsza nić”, wyd. Studio EMKA i „Dwanaście listów”, wyd. Astra

Jest dziennikarzem, który od prawie 40 lat publikuje artykuły poruszające tematykę kulturalną. Był korespondentem prasowym w Moskwie, redaktorem naczelnym miesięczników „Nowy Wyraz”, „Poezja” oraz tygodnika „Kobieta i Życie”. W 1960 roku zadebiutował tomem wierszy „Malowanie na piasku”. Dziś ma w swoim dorobku twórczym ponad 30 książek – tomów wierszy, szkiców, powieści, antologii. Do ważnych tomów wierszy można zaliczyć m.in.: „Późne popołudnie” (2001), „Każda rzeka nazywa się Styks” (2003), „Eliada i inne wiersze” (2003), „Smutna pogoda”, a ostatnio, w 2005 roku, zbiór wierszy poruszających uniwersalne problemy współczesnego humanizmu „Coraz cieńsza nić” oraz „Dwanaście listów” – tomik apokryficznych tekstów o miłości, śmierci i przemijaniu. Obydwa te wybitne wydania są ukoronowaniem twórczości poety.

Laureat włada doskonale kilkoma językami, jest przy tym znakomitym tłumaczem z języków słowiańskich, a przede wszystkim poezji rosyjskiej – wydał m.in. antologię „Pamięć. Poeci St. Petersburga”. Jest animatorem kultury wielce zasłużonym dla Mazowsza, współpracującym z wieloma ośrodkami kulturalnymi naszego regionu, w których prowadzi m.in. warsztaty literackie oraz seminaria dla młodzieży. Znany również jako organizator Warszawskiej Jesieni Poezji. Od 2000 roku piastuje funkcję prezesa Oddziału Warszawskiego Związku Literatów Polskich, a od 2003 roku również Zarządu Głównego.

Uhonorowany wieloma nagrodami literackimi – ostatnio srebrnym medalem Gloria Artis (2006).

 

 

Laureat w kategorii Literatura 2005

Bohdan Urbankowski – poeta, dramaturg teatralny i radiowy, filozof

Nominowany za monografię „Poeta, czyli człowiek zwielokrotniony. Szkice o Zbigniewie Herbercie”, Radom 2004

Absolwent Wydziału Polonistyki i Wydziału Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Twórca i teoretyk ruchu Nowego Romantyzmu. Za swoje przekonania 8-krotnie usuwany z pracy. Imał się różnych zawodów – od wykładowcy na UW, instruktora sportowego, dziennikarza, po rozwoziciela węgla. Od 20 lat związany jest z Teatrem im. J. Szaniawskiego w Płocku, gdzie zajmuje stanowisko kierownika literackiego, równocześnie prowadzi pracę pedagogiczną, jako akademicki wykładowca filozofii.

Jest autorem ponad 40 książek – dramatów, esejów i zbiorów poezji. Wśród nich znajdują się monografie Polaków – Mickiewicza, Piłsudskiego, Wojtyły czy ostatnio wydanej – Herberta, w której odszyfrowuje ukryte przesłania wierszy, dramatów i esejów, wypełnia luki w biografii Poety, opisuje jego przygody miłosne i polityczne, rekonstruuje jego pogląd na świat, przedstawia dramat odchodzenia i powracania do Boga. Za działalność wydawniczą i literacką w II obiegu otrzymał medal Solidarności “Zasłużony w Walce o Niepodległość Polski i Praw Człowieka”, za patriotyczny charakter twórczości „Polonia Mater Nostra Est”, a także Nagrodę im. J. Słowackiego, Laur Posła Prawdy i tytuł Księcia Poetów.

Tylko człowiek o wielkiej osobowości jest w stanie opisać osobowość drugiego człowieka. Do takich ludzi należy z pewnością doktor Bohdan Urbankowski – polonista, filozof, a przede wszystkim – wielki miłośnik literatury. (wypowiedź młodzieży licealnej)

 

 

 

Laureat w kategorii Literatura 2004

Zbigniew Sudolski (ur.1930 r.) – historyk literatury, biografista, popularyzator literatury

Nominowany za książkę „Norwid. Opowieść biograficzna”, wyd. Ancher

Absolwent Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, profesor habilitowany, prawdziwy pedagog. Wychował kilka pokoleń polonistów. Do niedawna dziekan Wydziału Polonistyki UW, wykładowca na paryskiej Sorbonie, w Studium Języka Polskiego dla Cudzoziemców „Polonicum”. Piastował stanowisko dyrektora Instytutu Literatury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego.

Specjalizuje się w dziedzinie edytorstwa i bibliografistyki. Obszarem jego zainteresowań naukowych jest literatura i kultura polska XIX wieku, romantyzm, Wielka Emigracja. Największą zaś pasją – odkrywanie nieznanych kart literatury polskiej.

Dzięki poszukiwaniom i zainteresowaniu epistografią polską XIX wieku oraz pamiętnikarstwem odkrył i wydał m.in.:

• Nieznane listy Zygmunta Krasińskiego (Korespondencja Zygmunta Krasińskiego, Wyd. PIW,1965-94) Listy Elizy z Branickich, żony Zygmunta (Świadek epoki)
• Archiwum Filomatów. Listy z zesłania i Listy z więzienia
• Nieznane materiały dotyczące Juliusza Słowackiego i Adama Mickiewicza
• Nieznaną korespondencję i wiersze liryczne Kornela Ujejskiego
• Dziennik Heleny z Szymanowskich Malewskiej
• Kroniki towianizmu

Jego prace edytorskie cechuje ogromna erudycja, znajomość epoki. Zbigniew Sudolski ogromną wagę przywiązuje do popularyzacji literatury. Jest autorem poczytnych, mających po kilka wznowień powieści, które są opowieściami biograficznymi tak znanych postaci, jak Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński, Kornel Ujejski (Jeremi), siostry Szymanowskie czy Cyprian Kamil Norwid (książkę wydaną w 180. rocznicę urodzin poety, a dedykowaną Janowi Pawłowi II).

Jest laureatem nagrody literackiej za Opowieść o Mickiewiczu oraz Praemium Triennale Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.

Pasjonująco napisana książka pozwala zrozumieć Norwida jako człowieka, artystę i zatroskanego o ojczyzna Polaka.[…] Jasno objaśnił (autor) utwory poety, filozofię, głębię wiary i przesłanie duchowe skierowane nie tylko do współczesnych, ale także i do nas – potomnych.

 

 

 

Laureat w kategorii Literatura 2003

Krzysztof Gąsiorowski (ur. 1935 r.) – poeta, krytyk, działacz kulturalny

Nominowany za tom esejów „Norwid – wieszcz sufler”, wyd. STRON2

Współzałożyciel Klubu Hybrydy. Jeden z założycieli Orientacji Poetyckiej Hybrydy. Współredagował Widzenia, Orientacje. Pracował we Współczesności, Literaturze, był zastępcą redaktora naczelnego Poezji. Wiceprezes Oddziału Warszawskiego Związku Literatów Polskich.

Debiutował tomem wierszy Podjęcie bieli w 1962 r. Wydał osiemnaście zbiorów poetyckich, m.in.: Tonące morze, Wyprawa ratunkowa, Bardziej niż, Milczenie Minotaura, Powrót Atlantów…, a ostatnio Biedne dwunożne mgły (Nagroda im. Wł. Reymonta), Gorgona, mamka bogów (wyróżnienie Fundacji Kultury), Yyell (ballady i romanse SF).

Opublikował setki artykułów, recenzji, odczytów, esejów o poezji współczesnej. Autor kilku książek krytyczno-literackich: Trzeci człowiek (Szkice o realności poezji współczesnej); Poezja polska 1945-1980; Krytyczne i historyczno-literackie uwarunkowania próby całości; Fikcja realna, szkice o poezji współczesnej; W tej spowiedzi otwierają się przepaści; Warszawa – jako kosmos wewnętrzny (sny i zjawy); Norwid, wieszcz – sufler. Jego partyturę aktorską Mała cząstka innych ludzi wystawiano na kilku scenach nieprofesjonalnych.

Tłumaczony na większość języków europejskich, ponadto japoński i chiński. Przekładał m.in. G. Benna, Celana. Laureat wielu nagród literackich, m.in. Czerwonej Róży i Nagrody im. J. Słowackiego.

Związany od urodzenia z Warszawą i Mazowszem. Organizator setek imprez literackich. Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego Warszawskich Jesieni Poezji. Organizator wielu imprez, w tym norwidowskich, opiekun młodych talentów pisarskich, również wykładowca na seminariach literackich.

Książka ta jest zbiorem tekstów bardzo oryginalnych, ukazuje wieczną aktualność poezji Norwida, jej społeczne znaczenie i naukę; są to refleksje głębokie, mądre i ukazujące twórczość patrona nagrody w nowym świetle i nowych odczytaniach. (Marek Wawrzkiewicz)

 

 

 

Laureat w kategorii Literatura 2002

Piotr Kuncewicz (1936 – 2007) – poeta, prozaik, eseista

Nominowany za książkę „Goj patrzy na Żyda – dzieje braterstwa i nienawiści od Abrahama po współczesność”, wydawnictwo Kopia

Studiował polonistykę na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Już na pierwszym roku studiów debiutował w Tygodniku Powszechnym, w znanej i cenionej gazecie, gdzie publikowano jego polemiki, wiersze i artykuły. Po uzyskaniu magisterium został aspirantem w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Studiował też przez pewien czas orientalistykę. W 1961 r. uzyskał doktorat na podstawie pracy Liryka Marii Jasnorzewskiej-Pawlikowskiej.

Od 1968 r. pracował w Instytucie Badań Literackich PAN. Równocześnie rozpoczął pracę krytyka literackiego. Liczne recenzje ukazywały się w Nowej Kulturze, Współczesności, Wiatrakach, Dzienniku Ludowym, miesięczniku Literatura, Tygodniku Kulturalnym, Faktach, Miesięczniku Literackim. Pełnił kolejno funkcje kierownika literackiego w Teatrze im. W. Bogusławskiego w Kaliszu i Teatrze Polskim w Bydgoszczy. Prowadził dział krytyki w miesięczniku Poezja, był również wykładowcą w Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie.

Jest autorem książek: Szumy, Dęby kapitolińskie, Zamieć oraz Leksykonu Polskich Pisarzy Współczesnych. Największy jednak rozgłos zyskał fundamentalną, pięciotomową syntezą Agonia i nadzieja. Literatura polska od 1918 r. po współczesność. Jest również autorem wielu szkiców, m.in.: Cień ręki (szkice o poezji), Antyk zmęczonej Europy, Nowa era dinozaurów.

Pełnił funkcję prezesa Zarządu Związku Literatów Polskich. Jest laureatem prestiżowej Nagrody Kisiela (1990).

Ostatnio zaktualizowano 26 września 2024 o 09:42