Teatr

Laureat w kategorii Teatr 2024

Piotr Cieplak – reżyser teatralny, telewizyjny i radiowy, kierownik artystyczny. Profesor warszawskiej Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza

Nominowany za reżyserię spektaklu „Czekając na Godota” Samuela Becketta na Scenie Studio Teatru Narodowego w Warszawie

Absolwent Wydziału Wiedzy o Teatrze Państwowej Wyż­szej Szkoły Teatralnej w Warszawie i Wydziału Reżyserii Pań­stwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. Debiutował 45 lat temu w Teatrze im. W. Horzycy w Toruniu. Pracował m.in. we wrocławskim Teatrze Współczesnym i w warszaw­skim Teatrze Dramatycznym. W latach 1996–1998 kierow­nik artystyczny Teatru Rozmaitości w Warszawie. Reży­ser w Teatrze Powszechnym im. Z. Hübnera w Warszawie (2000–2007). Od roku 2014 etatowy reżyser warszawskiego Teatru Narodowego. Wyreżyserował ponad dwadzieścia realizacji repertuarowych i kilkanaście spektakli telewizyj­nych. Na szczególne wyróżnienie w jego dorobku zasługują dwie premiery, wrocławska i warszawska, spektaklu „Histo­ryja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim” Mikołaja z Wilkowiecka. Ważne są także przedstawienia: „Kubuś P.” na podstawie „Kubusia Puchatka” w warszawskim Teatrze Studio (1999), „Słomkowy kapelusz” w Teatrze Powszechnym w Warszawie (2005), „Opowiadania dla dzieci” w Teatrze Na­rodowym (2007), „Nieskończona historia. Oratorium na 30 postaci, chór, orkiestrę i sukę Azę” w Teatrze Powszechnym (2012) oraz w Teatrze Narodowym: „Elementarz” (2017), „Woy­zeck” (2021) i „Wieczór Trzech Króli albo Co chcecie” z muzyką Jana Duszyńskiego i scenografią Andrzeja Witkowskiego (2021).

Laureat wielu nagród, m.in.: Grand Prix XIX Opolskich Konfrontacji Teatralnych, Paszportu „Polityki”, Nagrody „Gwarancje Kultury” TVP Kultura, Nagrody im. K. Swinar­skiego, Nagrody im. Z. Hübnera „Człowiek Teatru”, Złote­go Medalu „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, Nagrody im. T. Boya-Żeleńskiego, a także Feliksa Warszawskiego.

Marcelina Marszałek, 2 maja 2024 r. w recenzji spek­taklu dla „Dziennika Teatralnego Warszawa”, oceniła: „Przed­stawienie Cieplaka jest zarówno poruszająco smutne jak i rozbrajająco zabawne. Symbioza tragizmu i komedii w tym przypadku wybrzmiała wyjątkowo głośno, może dzięki temu, że nie było nic co rozpraszało uwagę, a w pustym świecie ła­two dostrzec najmniejszy detal. (…) Dzieło Becketta niewąt­pliwie stanowi kanon współczesnej literatury. Jest jednak wielką sztuką przeprowadzić widza przez ten tekst, tak żeby poczuł o co w nim tak naprawdę chodzi. A może raczej żeby poczuł absurd i zobaczył, że zrozumieć o co chodzi w pełni, się po prostu nie da.”

To jest po prostu poeta teatru. I to się też potwierdza w spektaklu, który został uznany za wart nominacji, a mianowicie „Czekając na Godota” Samuela Becketta. Wydawałoby się, że wszystko już wiemy o tym spektaklu. To jest oczywiście pozór, bo zawsze można się tam czegoś nowego dokopać. Dowodem na to są starzy aktorzy koreańscy, którzy w Seulu od 40 lat grają ten sam spektakl i ciągle nie wiedzą, czy Godot przyjdzie i nie są w stanie skończyć z tym graniem. Miał Piotr Cieplak bardzo trudne zadanie, ponieważ tłumacz, reprezentant jakby tej siły Beckettowskiej, nie życzył sobie żadnych zmian. To jest zresztą zasada Antoniego Libery, a okazało się, że to błogosławiona zasada. Dlatego, że można było dzięki temu bardzo głęboko wejść w ten tekst i powstał spektakl po prostu wyśmienity – powiedział podczas laudacji przewodniczący Kapituły Teatralnej Tomasz Miłkowski.

Szanowni Państwo, dziękuje w imieniu taty i w imieniu rodziny, bo ta nagroda podnosi morale i ducha. Tata z powodu choroby nie mógł odebrać tego wyróżnienia osobiście. Tęskni za teatrem, za akademią, studentami, ale wciąż w miarę możliwości pracuje. Jutro w TVP Kultura w teatrze telewizji premiera „Snu srebrnego Salomei” Juliusza Słowackiego w jego reżyserii. Zachęcam do obejrzenia – dziękował podczas gali wręczania nagród w imieniu Piotra Cieplaka syn Jan.

 

 

Laureatka w kategorii Teatr 2023

Anna Wieczur – reżyserka filmowa, teatralna, operowa, radiowa i telewizyjna, scenarzystka, coach

Nominowana za reżyserię spektaklu „Sztuka intonacji”, Teatr Dramatyczny m.st. Warszawy

Absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie – wydział zamiejscowy we Wrocławiu, a także Mistrzowskiej Szkoły Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy, Podyplomowych Studiów Marketingu Kultury w Instytucie Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego oraz Podyplomowych Studiów Coachingu w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej i Laboratorium Psychoedukacji w Warszawie oraz Państwowej Szkoły Muzycznej II stopnia w Wałbrzychu w klasie fortepianu.

Od 1999 do 2007 roku związana była z Teatrem im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy. Jako reżyserka teatralna debiutowała w 2001 roku sztuką O stale obecnych, na podstawie wierszy ks. Jana Twardowskiego dla Teatru Małych Form w Londynie.

W Teatrze Polskiego Radia realizuje słuchowiska. Wiele z nich znalazło uznanie jury Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa Teatry” w Sopocie. Zdobyła nagrody za reżyserię słuchowisk Mizantrop, Lento rubato, Grand Prix za Podróż na księżyc, Tam gdzie mieszka cisza, Piotruś Pan. Nibylandia, a także nagrodę publiczności za spektakl telewizji Misja Lolka Skarpetczaka.

Za realizację spektaklu telewizyjnego Krzywy domek Anny Wakulik otrzymała I Nagrodę na Festiwalu Teatroteka Fest w Warszawie oraz Gold Remi Award na WorldFest-Houston International Independent Film Festival w Houston. W tym samym roku spektakl Płuca Duncana Macmillana otrzymał Główną Nagrodę na XVIII Ogólnopolskim Festiwalu Dramaturgii Współczesnej „Rzeczywistość przedstawiona” w Zabrzu.

W 2018 roku debiutowała jako reżyser operowy realizacją Kandyda Leonarda Bernsteina w Operze Bałtyckiej w Gdańsku. Jej debiut filmowy Być jak Kazimierz Deyna zdobył wiele nagród, m.in. Wielkiego Jantara oraz Jantara za zdjęcia i rolę kobiecą na festiwalu „Młodzi i Film” w Koszalinie.

Jej spektakle pokazują człowieka w sposób wrażliwy, szlachetny i czuły. W swoich teatralnych bohaterach, uwikłanych w dylematy moralne, reżyserka odkrywa dobro. Bardzo celnie i konsekwentnie prowadzi aktorów oraz w sposób pogłębiony interpretuje teksty dramatyczne, z których wydobywa sensy rezonujące ze współczesnością. (Katarzyna Flader-Rzeszowska, z uzasadnienia wniosku).

 

Laureat w kategorii Teatr 2022

Krzysztof Warlikowski – reżyser teatralny

Nominowany za reżyserię spektaklu „Odyseja. Historia dla Hollywoodu”, Nowy Teatr w Warszawie

Absolwent Wydziału Reżyserii Dramatu Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie (1993). Należy do odnowicieli języka teatru. Jeden z najbardziej cenionych twórców teatru europejskiego. W swojej twórczości sięga do dramatów antycznych, szekspirowskich i współczesnych. Pierwsze realizacje w teatrach polskich i zagranicznych to: „Hamlet” (Tel Awiw, 1997 i Warszawa, 1999), „Poskromienie złośnicy” (Warszawa, 1998), „Burza” (Stuttgart, 2000 i Warszawa, 2003).

W 1999 roku rozpoczął kilkuletnią współpracę z Teatrem Rozmaitości (dziś TR) w Warszawie, gdzie zrealizował siedem spektakli („Hamlet”, „Oczyszczeni”, „Bachantki”, „Burza”, „Dybuk. Między dwoma światami”, „Krum”, „Anioły w Ameryce”), które były zapraszane na międzynarodowe festiwale (m.in. Fesitval d’Avignon, Festiwal Prensa de Otoño w Madrycie, Edinburgh International Festival) i do najważniejszych ośrodków teatralnych (m.in. Hebbel am Ufer Theater w Berlinie, Teatro Garibaldi w Palermo, Centrum Meyerholda w Moskwie, Centro Cultural Belém w Lizbonie, Theatre de l’Odeon w Paryżu, Cameri Theatre w Tel Awiwie). Reżyserował też w teatrach w Zagrzebiu, Bonn, Nicei, Amsterdamie, Hanowerze i Paryżu. W 2000 roku zadebiutował jako reżyser operowy, przygotowując w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie prapremierę opery Roxanny Panufnik „The Music Programm”. W Tonnel Groep w Amsterdamie 2006 roku odbyła się premiera jego spektaklu „Madame de Sade”.

Od początku 2008 roku kieruje założonym wraz z grupą stałych współpracowników Nowym Teatrem w Warszawie, gdzie wyreżyserował „(A)pollonię”, „Tramwaj”, „Koniec”, „Opowieści afrykańskie”, „Kabaret warszawski”, „Francuzi”, „Wyjeżdżamy”, „Odyseja. Historia dla Hollywoodu”. W 2011 roku do kin wszedł film Łukasza Barczyka „Gli Italiani”, w którym zagrał główną rolę.

Przedstawienie Warlikowskiego zostało skomponowane w znany i wypróbowany wielokrotnie sposób w jego „maszynie do grania” – to kolaż rozmaitych scen, cytatów, fragmentów filmowych i rejestrowanych na żywo, które spina oś zaplanowanej wędrówki. (…) Aktorsko to przedstawienie wyśmienite, choć niełatwe w odbiorze przez wielotorowość narracji – jako model do samodzielnego składania już po spektaklu. (Tomasz Miłkowski, z uzasadnienia wniosku)

 

 

Laureat w kategorii Teatr 2021

Danuta Stenka – aktorka teatralna, filmowa, radiowa i dubbingowa

Nagroda  za rolę Charlotty w spektaklu „Sonata jesienna”, Teatr Narodowy w Warszawie

Ukończyła Studium Aktorskie przy Teatrze Wybrzeże w Gdańsku (1984) i tu debiutowała w „Betlejem polskim”. Występowała na scenach teatrów – Współczesnego w Szczecinie, Nowego w Poznaniu, Dramatycznego w Warszawie, a od 2003 r. Teatru Narodowego. Gra gościnnie na deskach TR Warszawa i Nowego Teatru. Od wielu lat można ją oglądać w spektaklach Teatru Telewizji, ma na swoim koncie świetne role w Teatrze Polskiego Radia.

O jej aktorskiej wszechstronności i znakomitości świadczą  zdobyte nagrody, m.in.: Paszport Polityki za rolę w spektaklu „Zwycięstwo” (Teatr Współczesny we Wrocławiu), Wielki Splendor Teatru Polskiego Radia, Fenomen Przekroju. Za wcielenie się w Ellidy Wangel w „Kobiecie z morza” otrzymała Nagrodę im. Aleksandra Zelwerowicza, a za Lady Milford w spektaklu Teatru Telewizji „Intryga i miłość” – honorowe wyróżnienie na Festiwalu Dwa Teatry w Sopocie. Jest laureatką Złotego Mikrofonu za role radiowe i nagrody dla najlepszej aktorki 7. Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Boska Komedia w Krakowie (spektakl TR Warszawa „Druga kobieta”).

Danuta Stenka jest również gwiazdą dużego ekranu. Dwukrotnie nagrodzona została Orłami i pięciokrotnie Złotymi Kaczkami. Jej najbardziej docenioną rolą była George Sand w filmie „Chopin. Pragnienie miłości”, za którą otrzymała Orła, Złotą Kaczkę, Wielkiego Splendora oraz tytuł aktorki roku na Międzynarodowych Festiwalach Filmowych Listopad w Mińsku i Strożary w Kijowie. Jest także laureatką Orła za rolę w „Katyniu”, Grand Off za krótkometrażowy film „Janek” oraz Złotych Kaczek za role w „Idealnym facecie dla mojej dziewczyny”, „Uwikłanie” i „Nad życie”. Wystąpiła w takich produkcjach jak: „Chemia”, „Szatan kazał tańczyć”, „Planeta Singli”, „Zgoda”, „Sztuka kochania. Historia Michaliny Wisłockiej”, „Wilkołak”, „Sala samobójców”, „Hejter”, „Solid Gold”, „Czarny Mercedes”,  „Klecha” czy „1800 gramów”.

Uhonorowana Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Dawno nie widziałem w teatrze tak precyzyjnie wymyślonej i zrealizowanej partytury aktorskiej. (…) Tak, to wielki teatr, największy z możliwych. (Tomasz Domagała, domagałasiękultury.pl)

 

 

Laureat w kategorii Teatr 2020

Grzegorz Jarzyna – reżyser teatralny, operowy i filmowy, zastępca dyrektora TR Warszawa ds. artystycznych

Nominowany za reżyserię, adaptację i scenografię spektaklu „Inni Ludzie” według tekstu Doroty Masłowskiej, TR Warszawa

Absolwent Wydziału Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego i Wydziału Reżyserii PWST w Krakowie. W 1997 roku debiutował Bzikiem tropikalnym Stanisława I. Witkiewicza w warszawskim Teatrze Rozmaitości (obecnie TR Warszawa), którego dyrekcję artystyczną objął rok później. Twórca wielu głośnych spektakli teatralnych  i operowych,  m.in.: Magnetyzm serca, 4.48 Psychosis, 2007: Macbeth, Cosi fan tutte, Giovanni, Między nami dobrze jest, Gracz, Dziecko i czary, Karzeł, Iwona, księżniczka Burgunda, Dwa miecze, Inni ludzie oraz filmu Między nami dobrze jest. Obecnie przygotowuje premierę 2020: Burza (zapowiedziana na  30 października 2020 roku, w TR Warszawa/ATM Studio). Jego spektakle były wielokrotnie prezentowane na całym świecie, m.in. w Awinionie, Berlinie, Bukareszcie, Dublinie, Edynburgu, Hongkongu, Jerozolimie, Londynie, Los Angeles, Monachium, Moskwie, Nowym Jorku, Pekinie, St. Petersburgu, Sztokholmie, Toronto i Wiedniu. Laureat wielu nagród, m.in. Lauru Konrada, Paszportu „Polityki”, Nagrody im. Konrada Swinarskiego oraz austriackiej NESTROY-Preis. Jego spektakl Inni ludzie otrzymał dwie nagrody na 12. Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym „Boska Komedia”.

Grzegorz Jarzyna jest twórcą profilu artystycznego i liderem artystycznym zespołu TR Warszawa. W ciągu ponad 20 lat kierowania sceną przy ul. Marszałkowskiej 8 zbudował jej markę i wysoką pozycję w krajowym i światowym obiegu artystycznym. Pod jego kierunkiem TR Warszawa stał się miejscem artystycznych eksperymentów i twórczego rozwoju wielu artystek i artystów, a także całej grupy producentek, producentów, menadżerek, menadżerów, zasilających kadry kultury w Warszawie, w kraju i za granicą.

Grzegorz Jarzyna w swoim spektaklu, eksponując żywioł języka, (…) zaprzęga do uruchomionej machiny teatralnej zsynchronizowane z akcją sceniczną: muzykę, chóry, projekcję wideo, a przede wszystkim całą armię współpracowników. Nagrania wideo ukazują pulsujące miasto, aktorów wpisanych w greenboxy, którzy co chwila wyłaniają się z nich na plan żywego teatru, sugestywną animację z dręczącym pytaniem, co się stało, że tak to się toczy, ku nieuchronnej katastrofie? (Tomasz Miłkowski, uzasadnienie wniosku)

 

 

Laureat w kategorii Teatr 2019

Krystyna Janda – aktorka teatralna i filmowa, reżyserka, prozaiczka, felietonistka i piosenkarka

Nominowana za rolę w spektaklu Zapiski z wygnania Sabiny Baral, Teatr Polonia w Warszawie

Jedna z najpopularniejszych polskich aktorek. Absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie (1975). W teatrze zagrała około 60 ról we wszystkich gatunkach scenicznych. Miała w swoim repertuarze wiele monodramów, z których każdy był sukcesem. Zagrała także około 45 ról w Teatrze Telewizji oraz około 50 ról w filmach fabularnych. Grywa najczęściej postacie kobiet silnych i zdecydowanych,  o bogatym życiu wewnętrznym. Jeszcze jako studentka (1974) zagrała w legendarnym przedstawieniu telewizyjnym Trzy siostry Antoniego Czechowa w reżyserii Aleksandra Bardiniego. Początkiem jej kariery artystycznej była rola Agnieszki w filmie Andrzeja Wajdy Człowiek z marmuru (1976). Jednak jej największą filmową kreacją była rola Antoniny Dziwisz w Przesłuchaniu Ryszarda Bugajskiego (1982), za którą otrzymała nagrodę dla najlepszej aktorki żeńskiej na Festiwalu Filmowym w Cannes (1990). Do najbardziej znanych należą również role w filmach:  Człowiek z żelaza, Dekalog II oraz Kochankowie mojej mamy.

W latach 1976-1987 była aktorką Teatru Ateneum w Warszawie, następnie warszawskiego Teatru Powszechnego. Zagrała tam znakomite role m.in. w Medei, Shirley Valentine, Kotce na rozpalonym blaszanym dachu. W 2005 roku stworzyła własny prywatny Teatr Polonia w Warszawie, a pięć lat później Och-Teatr. Jest również fundatorką i prezesem Zarządu Fundacji Krystyny Jandy na rzecz Kultury. Reżyseruje, pisze felietony, wydała sześć płyt i pięć książek.

Zdobyła wiele prestiżowych nagród filmowych i teatralnych m.in.: Nagrodę Główną Złote Lwy za najlepszą główną rolę kobiecą w Parę osób, mały czas na FPFF Gdynia (2005), Super Złotą Kaczkę dla najlepszej aktorki w historii polskiego kina (1996).

Odznaczona została m.in.: Złotym Krzyżem Zasługi, Orderem Sztuki i Literatury III klasy (Francja), Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”, Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla kultury narodowej i osiągnięcia w twórczości artystycznej oraz Medalem Karola Wielkiego.

Bo oko w oko jesteśmy z Jandą i jej emocjami. (…) Przekaz z każdym kwadransem jest mocniejszy – na widowni pełne skupienie. W tym hipnotycznym doznaniu nie ma jednak obojętności. Słowa ze sceny tną ciszę jak sztylety. Nie brakuje łez. [Jakub Panek, „Gazeta”]

 

Laureat w kategorii Teatr 2018

Marian Opania – aktor teatralny i filmowy, artysta kabaretowy

Nominowany za tytułową rolę w spektaklu Ojciec, Teatr Ateneum w Warszawie

Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. Pierwszą rolę zagrał w noweli Warszawa w filmie Miłość dwudziestolatków Andrzeja Wajdy w 1962 r. W teatrze zadebiutował rolą Księcia Edwarda w Edwardzie II w reżyserii Stanisława Bugajskiego na scenie Teatru Klasycznego w Warszawie, gdzie występował w latach 1964–1971. Później grał na deskach warszawskich teatrów Studio, Kwadrat, Komedia. Od 1981 r. jest aktorem Teatru Ateneum w Warszawie. Stworzył tam swoje najciekawsze role: Legendre’a w Śmierci Dantona, Rubaszowa w Ciemności w południe, Dyndalskiego w Zemście. Grywa również w epizodach – z ról drugoplanowych potrafi stworzyć niesłychanie ciekawe kreacje. Z powodzeniem występował w spektaklach muzycznych: Brelu, Wysockim i Hemarze. Od 1965 r. angażowany jest do przedstawień Teatru Telewizji. Zagrał tam ponad siedemdziesiąt razy. Dowodem uznania jego talentu jest Wielka Nagroda XV Festiwalu Dwa Teatry w Sopocie za wybitne kreacje aktorskie w Teatrze Polskiego Radia i Telewizji (2015).

Marian Opania zagrał również wiele wspaniałych ról filmowych. Za wcielenie się w postaci Pawła w Skoku (1967) oraz Harcerza Truchaczka w Sąsiadach (1969) otrzymał prestiżową Nagrodę im. Zbigniewa Cybulskiego (1970). Zagrał również w filmach: Awans, Indeks, Człowiek z żelaza, Stan wewnętrzny, Piłkarski poker, Rozmowy kontrolowane czy Sauna. Znany jest z ról komediowych, wykonań piosenki aktorskiej, występów w kabaretach. W 2003 r. zdobył I miejsce w plebiscycie „TeleRzeczpospolitej” na najpopularniejszego aktora.

Marian Opania odznaczony został m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Aktor gra rolę Ojca w skupieniu, ale lekko i bez nadmiernej ekspresji. Pokazuje bohatera, który walczy o uwagę otoczenia, ma poczucie humoru, nie jest jednak pozbawiony wad. (…) Właściwy dobór środków wyrazu i wewnętrzna dyscyplina stawiają partię Ojca w rzędzie największych osiągnięć Mariana Opani. (Kalina Zalewska, „Teatr”)

 

Laureat w kategorii Teatr 2017

Maciej Prus – reżyser i aktor teatralny

Nominowany za reżyserię spektaklu Madame de Sade, Teatr Narodowy w Warszawie

Studiował historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim, aktorstwo w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie oraz reżyserię w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie. Na początku lat 60. występował w Starym Teatrze w Krakowie. Asystował tam Konradowi Swinarskiemu przy realizacji Nie-Boskiej komedii. Związał się też z Jerzym Grotowskim i jego Teatrem Laboratorium 13 Rzędów w Opolu. Grał ponadto w Teatrze Rozmaitości w Krakowie i Teatrze Narodowym w Warszawie.

Jako reżyser zadebiutował w sztuce Pierwszy Dzień Wolności Leona Kruczkowskiego w Bałtyckim Teatrze Dramatycznym w Koszalinie-Słupsku. W latach 80. był związany przede wszystkim z warszawskim Teatrem Dramatycznym i łódzkim Teatrem im. Stefana Jaracza. Realizował również spektakle w warszawskich teatrach Ateneum i Polskim, Teatrze im. W. Bogusławskiego w Kaliszu, Starym Teatrze w Krakowie, Teatrze Muzycznym w Słupsku, Teatrze Wybrzeże w Gdańsku, łódzkim Teatrze Nowym, Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, Teatrze Polskim we Wrocławiu i Poznaniu. Maciej Prus ma na swoim koncie także liczne inscenizacje operowe w: Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie, Teatrze Muzycznym w Krakowie, Operze Wrocławskiej, Teatrze Wielkim w Łodzi, Warszawskiej Operze Kameralnej i Operze Nova w Bydgoszczy.

Jest laureatem wielu nagród. Najbardziej ceni Nagrodę im. Konrada Swinarskiego – przyznawaną przez redakcję miesięcznika „Teatr” – za sezon 1978/1979, za reżyserię spektaklu Noc listopadowa w Teatrze Dramatycznym w Warszawie.

Maciej Prus – za Mishimą – nawiązuje do źródeł teatru japońskiego, balansując na granicy tajemniczej formy Teatru nō. Wszystkie aktorki (Kluźniak, Wiśniewska, Suszyńska, Justa, Ścibakówna, Gryszkówna) grają wyśmienicie, portretując bohaterki tego mrocznego dramatu, ograniczając gestykę i ruch do wyznaczonych przez reżysera trajektorii. Reżyser osiąga porywającą dyscyplinę wykonania zaplanowanych założeń. (Tomasz Miłkowski, uzasadnienie wniosku)

 

Laureat w kategorii Teatr 2016

Janusz Gajos – aktor teatralny i filmowy

Nominowany za monodram Msza za miasto Arras, Teatr Narodowy w Warszawie

Urodził się w 1939 roku w Dąbrowie Górniczej. W 1965 roku ukończył Państwową Wyższą Szkołę Filmową Telewizyjną i Teatralną w Łodzi. Zaraz potem otrzymał propozycję zagrania głównej roli w serialu „Czterej pancerni i pies”. W tym czasie był aktorem Teatru im. Stefana Jaracza w Łodzi. Pracował kolejno w zespołach teatrów: Komedia, Polskiego, Kwadratu, Dramatycznego, Polskiego i Powszechnego. W „Kabarecie Olgi Lipińskiej” stworzył charakterystyczną rolę woźnego Tureckiego. Znany też jest powszechnej publiczności z doskonałych ról filmowych oraz Teatru Telewizji. Od 2003 roku należy do zespołu warszawskiego Teatru Narodowego. Zagrał tutaj wiele głównych ról, udowadniając tym samym, że jest aktorem wszechstronnym.

Otrzymał wiele nagród filmowych i teatralnych. Jest laureatem czterech Orłów za: najlepszą główną rolę męską w filmie „Jasminum”, rolę drugoplanową w filmach „To ja, złodziej”, „Mniejsze zło” oraz za osiągnięcia życia. Doceniany też był wielokrotnie za kreacje teatralne. Na festiwalach Dwa Teatry w Sopocie zdobył Grand Prix za role w „Norymberdze”, „Bigda idzie”, Czwartej siostrze. Odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski i Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Janusz Gajos bez pomocy żadnego rekwizytu czy dźwięku, mając tylko do dyspozycji krzesło, na którym czasem przysiada, opowiada historię ksenofobicznej infekcji, która zawładnęła dobrym miastem Arras. (…) A mówi rzeczy ważne – o szaleństwie prześladowań, o spirali przemocy, o politycznej manipulacji, o sprawowaniu władzy za pośrednictwem strachu. (…) Artysta aż do końca trzyma oniemiałych widzów w napięciu i gniewie. Nie wiedzieć kiedy sprawia, że stajemy się jednym ciałem i duszą. (Tomasz Miłkowski, uzasadnienie wniosku)

 

 

 

Laureat w kategorii Teatr 2015

Maciej Wojtyszko – reżyser teatralny i filmowy, pisarz, autor sztuk

Nominowany za autorstwo i reżyserię dramatu „Dowód na istnienie drugiego”, Teatr Narodowy w Warszawie

Jest absolwentem Wydziału Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej
im. L. Schillera w Łodzi. Uważany jest dziś za jednego z najwybitniejszych polskich reżyserów,
który ma na swoim koncie kilkadziesiąt realizacji, począwszy od sztuk Bernharda, Mrożka i Gombrowicza, poprzez przedstawienia dla dzieci, skończywszy na serialach telewizyjnych, jak np. „Miodowe lata”.

Reżyser kilka razy sięgał po teksty Bułhakowa, zrealizował „Morfinę”, a także – w Teatrze TV – „Ostatnie dni”, „Moliera czyli zmowę świętoszków”, „Powieść teatralną” i „Mistrza i Małgorzatę”. Ostatnio natomiast zrealizował „Słonecznych chłopców” Neila Simone’a w Teatrze Powszechnym w Warszawie
i „Roszadę” Pawła Mossakowskiego w Teatrze Powszechnym w Łodzi.

Maciej Wojtyszko jest też autorem kilkunastu sztuk teatralnych, m.in.:: „Bambuko”, „Wznowienie”, „Żelazna konstrukcja”. W Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie wyreżyserował trzy swoje dramaty: „Krainę kłamczuchów” o spotkaniu Francesca Petrarki z Giovannim Boccaciem, „Bułhakowa” (nagroda za reżyserię na II Festiwalu Prapremier w Bydgoszczy) i „Całe życie głupi”, opowiadający
o komediopisarzu Michale Bałuckim. Niedawno w Teatrze Telewizji zrealizował swój autorski spektakl „Chryje z Polską, czyli rzecz o Stanisławie Wyspiańskim”, za który otrzymał nagrodę za oryginalny tekst dramatyczny na VIII Festiwalu Teatru Telewizji Polskiej i Polskiego Radia „Dwa Teatry” w Sopocie. Spektakl opowiada o spotkaniu Józefa Piłsudskiego, Stanisława Wyspiańskiego i Stefana Żeromskiego. Wydał też zbiór dramatów „Grzechy starości”.

W swoim dorobku ma także wiele spektakli dla młodych widzów. Do wielu przedstawień przygotowywał scenariusze i pisał teksty piosenek, m.in. „Ani z Zielonego Wzgórza” czy „Szatana z siódmej klasy”. Część z nich zrealizował w Teatrze Telewizji. Jest ponadto autorem znanych książek dla dzieci, jak: „Bromba
i inni”, „Saga rodu Klaptunów”, „Tajemnica szyfru Marabuta”.

Jego twórczość nie ogranicza się do teatru i dramatopisarstwa. Jest reżyserem filmowym. Zrealizował takie obrazy jak: „Synteza” czy „Ognisty anioł”. Jego „Ogród Luizy” zdobył Nagrodę Specjalną Jury
na 32. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.

Jest też pedagogiem. Swoją wiedzą i doświadczeniem dzieli się ze studentami Akademii Teatralnej
w Warszawie.

Zdobył wiele nagród za twórczość teatralną i literacką. Odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

…najważniejsze czyli dialog, wprowadził Wojtyszko z lektury dzienników, listów, dramatów Gombrowicza i Mrożka – brał z lektur nie zadania, ale styl i sposób myślenia. Trudny dla aktorów utwór, wyreżyserował w Teatrze Narodowym. Zrobił to perfekcyjnie, w najwyższym stylu. (Redakcja SCENA, fragment uzasadnienia wniosku)

 

 

 

Laureat w kategorii Teatr 2014

Stanisława Celińska – aktorka teatralna, filmowa i estradowa

Nominowana za rolę Jacqueline Bonbon w „Kabarecie Warszawskim” oraz płytę „Nowa Warszawa”, Nowy Teatr w Warszawie

Stanisława Celińska urodziła się w Warszawie, tutaj ukończyła w 1969 r. warszawską Państwową Wyższą Szkołę Teatralną pod kierunkiem Ryszardy Hanin. Jeszcze przed dyplomem zadebiutowała w sztuce Aleksandra Fredry „Wielki człowiek do małych interesów” w reżyserii Jerzego Kreczmara w warszawskim Teatrze Współczesnym, do którego wkrótce została zaangażowana przez Erwina Axera. Niemal równocześnie zaczęła pracę jako aktorka filmowa i estradowa.

Występowała w wielu teatrach warszawskich: Współczesnym, w prowadzonym przez Tadeusza Łomnickiego Teatrze na Woli, Ateneum, Nowym. Dostała również angaż w teatrach: Dramatycznym, Studio i Kwadrat oraz Teatrze Nowym w Poznaniu. Brała udział w programach muzycznych i spektaklach Studenckiego Teatru Satyryków. Współpracowała z warszawskim Teatrem Rozmaitości (obecnie TR Warszawa). W 1969 r. związała się zawodowo również z Teatrem Polskiego Radia, gdzie od 35 lat jest odtwórczynią roli Iwony w powieści radiowej „Matysiakowie”. Za wybitne kreacje w słuchowiskach oraz twórczy wkład na rzecz rozwoju i umacniania rangi radia artystycznego w Polsce otrzymała Wielki Splendor, nagrodę Teatru Polskiego Radia. Ogromny dorobek artystyczny osiągnęła z Teatrem Telewizji, w którym zagrała blisko 60 ról. Obecnie pracuje na deskach warszawskich teatrów Współczesnego oraz Nowego.

Równolegle występowała w filmie, gdzie grała mistrzowsko zarówno role pierwszoplanowe, jak i epizody. Do swoich filmów zapraszali ją m.in.: Stanisław Bareja, Andrzej Wajda, Łukasz Wylężałek, Janusz Majewski, Krzysztof Zanussi, Łukasz Karwowski, Jerzy Hoffman.

Stanisława Celińska jest laureatką wielu nagród filmowych i teatralnych oraz przyznawanych przez publiczność. Otrzymała m.in.: Nagrodę im. Aleksandra Zelwerowicza oraz Feliksa Warszawskiego za rolę w „Oczyszczonych”, Sarah Kane, Grand Prix w przedstawieniu „Czwarta siostra” Janusza Głowackiego oraz honorową nagrodę za rolę Matki w „51 minutach” Ingmara Villqista na Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa Teatry” w Sopocie. Zdobyła pięć „Orłów” – Polskie Nagrody Filmowe za najlepszą rolę kobiecą w filmie „Złote Runo”, jak również drugoplanowe role kobiece w filmach: „Fuks”, „Pieniądze to nie wszystko”, „Południe – północ” i „Joanna”. Za najlepszą pierwszoplanową rolę kobiecą w „Spisie cudzołożnic” otrzymała nagrodę 19. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Odznaczona została Srebrnym Krzyżem Zasługi.

Jacqueline Bonbon, zniekształcona wiekiem girlsa z „Kabaretu warszawskiego”, ukryta za piórami, cekinami i makijażem jest w jakimś sensie zwieńczeniem całego szeregu ról zagranych przez – jak pisała krytyka – zjawiskową Stanisławę Celińską w spektaklach Krzysztofa Warlikowskiego. (Dorota Buchwald, uzasadnienie wniosku)

 

 

 

Laureat w kategorii Teatr 2013

Michał Zadara (ur. w 1976) – reżyser teatralny

Nominowany za reżyserię spektaklu „Aktor” Cypriana Kamila Norwida, Teatr Narodowy w Warszawie

Urodził się w Warszawie. W wieku trzech lat wyjechał z rodzicami do Austrii, mieszkał w Wiedniu i Frankfurcie. Po ukończeniu liceum w Wiedniu wyjechał do Stanów Zjednoczonych. W 1999 roku ukończył Swarthmore College w Filadelfii, gdzie studiował na wydziałach teatru i nauk politycznych.

Już jako student realizował swoje inscenizacje. Podczas pobytu w Polsce, w 1996 roku, wyreżyserował „Do You Miss America?” Erica Bogosiana w Studio Buffo w Warszawie. W Swarthmore College pokazał „Kurkę wodną” Witkacego (1999). Rok później w offowym teatrze w Nowym Jorku przygotował „Bones in Whispers” według Thomasa Stearnsa Eliota.

Wrócił do Polski w 2001 roku, aby studiować reżyserię w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie. Był asystentem i współpracownikiem Małgorzaty Szczęśniak, Krzysztofa Warlikowskiego, Kazimierza Kutza, Jana Peszka, Armina Petrasa, Roberta Wilsona. Stworzył ponad 30 inscenizacji dramatycznych, operowych oraz multimedialnych, m.in w teatrach: Wybrzeże w Gdańsku, Starym w Krakowie, Współczesnym we Wrocławiu i Szczecinie, Narodowym w Warszawie, Maxim Gorki w Berlinie, HaBima w Tel Awiwie, Schauspielhaus w Wiedniu, Capitol we Wrocławiu, Collective: Unconscious w Nowym Jorku, Polskim w Bydgoszczy, Operze Wrocławskiej, Operze Narodowej, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Na deskach Opery Narodowej w Warszawie zadebiutował w 2011 roku, wystawiając „Oresteię” według Ajschylosa do muzyki greckiego kompozytora i matematyka Iannisa Xenakisa.

Znany jest z innowacyjnego podejście do polskiej klasyki, konstruowania skomplikowanych systemów inscenizacyjnych oraz autorskich spektakli dotyczących konkretnego miejsca (np. Hotel Savoy w Łodzi, Muzeum Powstania Warszawskiego, Belweder w Warszawie). W 2012 roku na zamówienie Muzeum Powstania Warszawskiego wykonał mozaikę z 31 tysięcy kamieni, upamiętniającą cywilne ofiary powstania. Jest ponadto autorem filmów niezależnych i instalacji wideo, felietonów politycznych oraz gitarzystą zespołu All Stars Dansing Band.

Nagrodzony został Paszportem „Polityki” za rok 2007 w kategorii „teatr” za „imponującą aktywność twórczą, za przedstawienia przywracające wiarę w to, że teatr jest przestrzenią artystycznej wolności”.

Michał Zadara podjął udaną próbę uwspółcześnienia treści i formy dzieła Norwida, nie naruszając spoistości, swoistości i języka utworu. Umieszczenie publiczności na ruchomej widowni, obracanej koliście zgodnie z rytmem scen, wykorzystanie nawet przestrzeni widocznej za oknem teatru, to jedne z wielu przykładów celnych rozwiązań teatralnych. Świetne rezultaty przyniosła praca z aktorami, ich uwewnętrznienie Norwidowskiej frazy, wyrazistość postaci. Dramat Norwida ożył dowodząc trafności diagnoz społecznych i nowoczesności użytych środków. (Tomasz Miłkowski, z uzasadnienia wniosku)

 

 

 

Laureat w kategorii Teatr 2012

Jan Englert (ur. w 1943 r.) – aktor teatralny i filmowy, reżyser

Nominowany za reżyserię dramatu „Udręka życia”, Teatr Narodowy w Warszawie

Warszawianin. W wieku 14 lat dostał rolę łącznika w filmie „Kanał” Andrzeja Wajdy, co zmieniło jego marzenia o karierze sprawozdawcy sportowego. Postanowił zostać aktorem. Ukończył warszawską Państwową Wyższą Szkołę Teatralną i od razu dostał angaż w Teatrze Współczesnym w Warszawie.

Przełomem w jego karierze aktorskiej była rola Stefana Bielaka w „Notesie” Zdzisława Skowrońskiego, wystawionym w Teatrze Telewizji.

Zagrał w wielu cenionych polskich produkcjach, m.in. w: „Akcji pod Arsenałem” Jana Łomnickiego, „Magnacie” Filipa Bajona, „Komedii małżeńskiej” Romana Załuskiego, „Kolumbach” Janusza Morgensterna czy w obu częściach „Kilera” Jana Machulskiego. Szerokiej publiczności najbardziej zapadła w pamięć jego rola Mundka w serialu „Dom”. Ostatnie produkcje, w których grał, to m.in.: „Tatarak” Andrzeja Wajdy, „Lejdis” Tomasza Koneckiego, seriale: „Ekstradycja”, „Układ Warszawski”, „Przepis na życie”.

Jan Englert od końca lat siedemdziesiątych zajmuje się również reżyserią. Zafascynowany klasyką najchętniej inscenizuje dramaty polskich romantyków oraz Stanisława Witkacego i Antoniego Czechowa. Najważniejsze dla naszej kultury teksty dramatyczne zrealizował w Teatrze Telewizji – bardzo rzadko grywanego „Irydiona” Zygmunta Krasińskiego (1982), „Kordiana” Juliusza Słowackiego (1994) i „Dziady” Adama Mickiewicza (1997).

Zdecydowanie bliższe jego sercu jest jednak aktorstwo. Grał na deskach teatrów Polskiego i Współczesnego, a od 1997 r. występuje w Teatrze Narodowym w Warszawie, gdzie od prawie 10 lat pełni funkcję dyrektora artystycznego. Nominowany jest profesorem, wykładowcą w warszawskiej Akademii Teatralnej, trzykrotnym rektorem tej uczelni. Jego ogromną zasługą jest odbudowa Collegium Nobilium, ciekawego miejsca na warszawskiej mapie teatralnej – teatru szkolnego, a także powołanie Międzynarodowego Festiwalu Szkół Teatralnych.

Jan Englert jest laureatem wielu nagród i odznaczeń, m.in.: Złotego Medalu Zasłużony Kulturze Gloria Artis, Nagrody im. A. Zelwerowicza, Złotego Ekranu czy nagrody „Vox Populi”. W 2004 r. zdobył tytuł Mistrza Mowy Polskiej

 

 

 

Laureat w kategorii Teatr 2011

Iwan Wyrypajew (ur. w 1974 r.) – aktor, reżyser i dramatopisarz

Nominowany za reżyserię spektaklu „Taniec Delhi”, Teatr Narodowy w Warszawie

Urodził się w Irkucku. Tu też rozpoczęła się jego przygoda z teatrem. Najpierw ukończył Wydział Aktorski Akademii Teatralnej w Irkucku, potem reżyserię w Wyższej Szkole Teatralnej w Moskwie. W 1998 r. założył w Irkucku teatr studyjny „Przestrzeń Gry”, który został zlikwidowany przez władze oburzone spektaklem „Sny”. Był to debiut dramatopisarski, sztuka, która szybko zdobyła międzynarodowy rozgłos. Iwan Wyrypajew jest jednym z najbardziej znanych za granicą i najciekawszych reżyserów kina i teatru europejskiego, laureatem wielu festiwali filmowych. Jego nazwisko jest dziś symbolem międzynarodowego sukcesu młodego pokolenia rosyjskich dramaturgów, niebojących się radykalnych kroków, z których najłagodniejszym jest zrywanie z tradycyjnym modelem teatru. Jest autorem realizowanych na całym świecie dramatów – manifestów pokolenia trzydziestolatków rozdartych między wychowaniem w komunizmie a dorosłością w kapitalizmie.

W Polsce dramaturgia Wyrypajewa ceniona jest od dawna, a realizacje jego dramatów można dziś oglądać właściwie w całym kraju.

Do najważniejszych jego dzieł, granych w teatrach całej Europy, można zaliczyć utwory: „Tlen”, „Lipiec”, „Księga Rodzaju 2”. W Polsce największą popularnością cieszyła się jego sztuka „Dzień Walentego”, niezwykła opowieść o sile miłości – grana w najlepszych teatrach w całym kraju. Nominowane, najnowsze dzieło tego artysty – „Taniec Delhi” w Teatrze Narodowym w Warszawie, zdobyło równie duże uznanie, że zostały wykupione bilety z wielomiesięcznym wyprzedzeniem.

Iwan Wyrypajew zrealizował również bardzo dobrze przyjęte w Polsce filmy – „Euforia” (nagroda Grand Prix na Warszawskim Festiwalu Filmowym) oraz „Tlen”.

Dla mnie sztuka zawsze jest dialogiem toczonym w jakiejś sprawie, zawsze powinna stawiać pytania filozoficzne, społeczne, polityczne, ekonomiczne, powinna uczestniczyć w życiu świata, w którym żyje artysta. Jeśli milczy prasa, niech przemówi teatr. I niech na widowni zasiadają ci ludzie w szubach z norek, może coś w nich, tam, się poruszy. (Iwan Wyrypajew)

 

 

 

Laureat w kategorii Teatr 2010

Agnieszka Glińska (ur. w 1968) – reżyser teatralny i telewizyjny, aktorka

 Nominowana za reżyserię przedstawienia „Lekkomyślna siostra”, Teatr Narodowy w Warszawie

Ukończyła studia na dwóch wydziałach warszawskiej PWST – Aktorskim i Reżyserii dramatu. Jako aktorka zadebiutowała w 1990 roku na scenie stołecznego Teatru Północnego, a dwa lata później jako reżyser. Pozostała w zasadzie przy tym drugim z zawodów. Reżyseruje dla warszawskich teatrów: Powszechnego, Współczesnego i Dramatycznego. Największe uznanie widowni warszawskiej i krytyki zyskały spektakle „Jordan”, „Kaleka z Inishmaan”, „Po deszczu”, inscenizacje przepełnione klimatem „psychologicznej nostalgii”. Laureatkę znają również mieszkańcy innych miast Polski – wyreżyserowała m.in. w Starym Teatrze w Krakowie „Niebo-Piekło” według Prospera Merimeego, w łódzkim Teatrze Powszechnym „Moralność Pani Dulskiej” Gabrieli Zapolskiej, we wrocławskim Teatrze Polskim – „Czwartą siostrę” Janusza Głowackiego oraz wiele przedstawień dla Teatru Telewizji, jak również popularny serial – „Miodowe lata”.

Laureatka od czasu do czasu jednak wraca do aktorstwa, staje na deskach teatralnych. Ostatnio w roli tytułowej, w osobiście wyreżyserowanej dla warszawskiej sceny narodowej sztuce pt. „Lekkomyślna siostra”.

Agnieszka Glińska w ciągu ostatnich sezonów okrzyknięta została nadzieją polskiego teatru, jednym z najbardziej rozchwytywanych młodych reżyserów. Jej inscenizacje są gwarancją zarówno wysokiego poziomu spektaklu jak i pełnej widowni.

Laureatka jest zdobywczynią nagród na festiwalach teatralnych. Zachwyciła festiwalową publiczność i jury takimi spektaklami jak: „Bambini di Praga” dla Teatru Współczesnego, „Testosteron” dla Montowni czy „Opowieści Lasku Wiedeńskiego” Ödön von Horvátha dla Teatru Ateneum.

Wśród dotychczas otrzymanych nagród znalazły się: nagroda im. Bohdana Korzeniowskiego dla młodego reżysera (przyznawana przez Ministerstwo Kultury), nagroda im. Leona Schillera wręczana na Festiwalu Sztuki Reżyserskiej w Katowicach czy „PASZPORT” Polityki z piękną motywacją – „za dar pokazywania w teatrze miłości i cierpienia, za ciekawość ludzi i spraw ludzkich”.

Nie jest reżyserem skandalistą, nie stara się na siłę zaszokować widza. Jej spektakle, w których subtelna ironia miesza się ze wzruszeniem, można polecić każdemu. (Dorota Wyżyńska, Gazeta Wyborcza)

 

 

 

Laureat w kategorii Teatr 2009

Franciszek Pieczka (ur. w 1928 r.) – aktor teatralny i filmowy.

Nominowany za rolę Ala Lewisa w spektaklu „Słoneczni Chłopcy” w reż. Macieja Wojtyszki, Teatr Powszechny w Warszawie.

Jest absolwentem Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie. W stolicy mieszka od blisko pół wieku, zawsze jednak chętnie wraca do miejsca, które nazywa „pejzażem młodości”, czyli Godowa, śląskiej wsi. Pochodzi z rodziny górniczej, a jako młody człowiek pracował pod ziemią, w kopalni – zgodnie z tradycją, w której syn idzie śladami ojca.

Należy do najbardziej lubianych i popularnych aktorów w Polsce. Kojarzony jest przede wszystkim z ciepłymi, szlachetnymi postaciami, pełnymi dowcipu, poezji, często tzw. bożych szaleńców. Grał u wielu znanych reżyserów, m.in.: Kazimierza Kutza, Krzysztofa Kieślowskiego, Jerzego Kawalerowicza, Andrzeja Wajdy. Od kilku lat gra w filmach Jana Jakuba Kolskiego, tworząc postacie pełne dowcipu i filozoficznej łagodności. Znakiem rozpoznawczym jego aktorstwa jest charyzma i szczerość. Jego filmografia obejmuje blisko sto filmów polskich i zagranicznych. Widzowie w całej Polsce znają go z takich obrazów jak: „Żywot Mateusza” (za tę rolę otrzymał nagrodę na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Chicago), „Pamiętnik znaleziony w Saragossie”, „Perła w koronie”, „Paciorki jednego różańca”, „Cud w Krakowie”, „Austeria”, „Historia kina w Popielawach”, „Jańcio Wodnik”. Rola absolutnie wszystkim znana, to postać Gustlika z serialu „Czterej pancerni i pies”. Brał również udział w ekranizacjach dzieł literatury polskiej – „Chłopach”, „Weselu”, „Potopie”, „Ziemi obiecanej” czy „Quo vadis”. Za wspaniałą rolę Józefa w „Syzyfowych pracach” otrzymał Orła – Polską Nagrodę Filmową.

Laureat jest aktorem teatralnym. W latach 1964-1969 pracował w Starym Teatrze w Krakowie, gdzie grał w słynnych inscenizacjach Zygmunta Hübnera, Jerzego Jarockiego i legendarnego Konrada Swinarskiego. Później był w zespole warszawskiego Teatru Dramatycznego, a następnie Teatru Powszechnego, z którym jest związany od ponad 30 lat.

W ankiecie Polityki na najciekawszych aktorów XX w. zajął 10 miejsce

 

 

 

Laureat w kategorii Teatr 2008

Danuta Szaflarska (ur. w 1915 r.) – aktorka teatralna i filmowa

Nominowana za rolę Babki w przedstawieniu „Daily soup” w reż. Małgorzaty Bogajewskiej, Teatr Narodowy w Warszawie

Tuż przed wybuchem wojny ukończyła słynny Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej. Grała całą okupację w Teatrze Polskim w Wilnie, a następnie w teatrze podziemnym i w teatrze frontowym AK. Potem były – Teatr Stary w Krakowie i Kameralny w Łodzi, który wraz z zespołem Erwina Axera, przeniósł się do Warszawy i zaistniał jako Teatr Współczesny. Następnie występowała w Teatrze Narodowym, a w latach 1966-85 na scenie Teatru Dramatycznego. Od lat gościnnie występuje, do dziś, na scenach niemal wszystkich teatrów warszawskich.

Gra zazwyczaj kobiety z „krwi i kości”, pełne życia, energii, emanujące kobiecością. Znakomicie czuje się zarówno w kostiumie z epoki, jak i w rolach współczesnych, w rolach komediowych i dramatycznych. Jej wszechstronność jest bezdyskusyjna. Ma na swoim koncie również role filmowe.

Danuta Szaflarska została pierwszą powojenną gwiazdą polskiego filmu, piękną i pełną wdzięku. Popularność przyniosły jej takie filmy jak „Zakazane piosenki” i „Skarb”. Od lat 60. jest stale obecna w polskich filmach, m.in. w tak znanych jak „Pan samochodzik i templariusze” czy „Dolina Issy”. Mimo upływu czasu jest wciąż czynna, niebywale pracowita. Ostatni sukces – film Doroty Kędzierzawskiej „Pora umierać” (2007 r.), w którym zagrała główną rolę, jest dowodem nieprzemijającego piękna postaci tej aktorki. Stworzyła w nim prawdziwą filmową kreację i za tę popisową rolę otrzymała nagrodę na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.

Aktorka lubi naturalność i bezpośredniość, nie zamierza – jak sama twierdzi – tuszować swego sędziwego wieku. Nie zamierza również rezygnować z aktywności zawodowej, czego dowodem są ostatnie role teatralne i sukcesy filmowe.

Danusia zawsze była otwarta na życie. Ale dziś widać, że kiedy zajmuje się teatrem, to jest w tym cała prawda. Każda jej rola błyszczy jak kryształ. Praca z nią należy do największych przyjemności reżysera. Ona jest tym kamertonem, który pozwoli oceniać czystość gry całej orkiestry. (Erwin Axer)

 

 

 

Laureat w kategorii Teatr 2007

Piotr Fronczewski (ur. 1946 r.) – aktor teatralny i filmowy

Nominowany za rolę Porfirego w spektaklu „Zbrodnia i kara” Fiodora Dostojewskiego, teatr Ateneum w Warszawie

Ukończył Państwową Wyższą Szkołę Teatralną w Warszawie, ale aktorem był znacznie wcześniej – jako dziecko brał udział w słuchowiskach radiowych, przedstawieniach w Teatrze Syrena, w którym pracował jego ojciec, w spektaklach Teatru TV u boku Ludwika Sempolińskiego, a także zagrał w filmie „Wolne miasto” w reżyserii Tadeusza Różewicza. Drogę zawodową rozpoczął w Teatrze Narodowym, potem był Teatr Współczesny, kierowany przez znakomitego Erwina Axera. Ale tak naprawdę, Jego wielki, prawdziwy talent aktorski rozwinął się podczas pobytu w zespole warszawskiego Teatru Dramatycznego (1973-83). Lata siedemdziesiąte i osiemdziesiąte przyniosły doskonałe role telewizyjne. Rola w „Paradach” Jana Potockiego wstrzymała dech w piersiach milionom telewidzów. Podobnie było z pierwszą epizodyczną rolą w filmie Andrzeja Wajdy „Ziemia Obiecana”.

Piotr Fronczewski od ponad 15 lat jest aktorem warszawskiego Teatru Ateneum. Gra rzadko, wybiera role starannie, a każda z nich staje się Jego sukcesem.

Laureat uznawany jest powszechnie za jednego z najzdolniejszych i najwszechstronniejszych aktorów, o ciekawej, skomplikowanej osobowości scenicznej. Znają go dorośli i dzieci z teatralnych ról szekspirowskich, gombrowiczowskich (należy do grona nielicznych polskich aktorów, którzy grali we wszystkich trzech dramatach Witolda Gombrowicza), z wielu filmów, takich jak: „Halo szpicbródka”, „Zabij mnie glino” czy ostatnio „Superprodukcja”. Obdarzony jest wyjątkowym głosem, którym posługuje się po mistrzowsku. Ma również talent muzyczny – śpiewa przedwojenne szlagiery, ale również muzykę disco (Franek Kimono). Rosną kolejne pokolenia jego fanów – najmłodsi wiedzą, że jest Panem Kleksem i głosem Harrego Pottera.

Piotr Fronczewski ma ogromny dar nawiązywania kontaktu z każdą publicznością. Jest laureatem wielu nagród, a Nagroda im. C.K. Norwida stanowi kolejny dowód uznania Jego talentu.

Człowiek rodzi się aktorem, tak jak rodzi się księciem (Piotr Fronczewski)

 

 

 

Laureat w kategorii Teatr 2006

Zbigniew Zapasiewicz (ur. 1934 r.) – aktor, reżyser, absolwent warszawskiej PWST, wykładowca w PWST, profesor zwyczajny

Nominowany za rolę Leona w spektaklu „Kosmos” Witolda Gombrowicza, w reżyserii Jerzego Jarockiego w Teatrze Narodowym

Zbigniew Zapasiewicz pochodzi z rodziny związanej z teatrem, jest siostrzeńcem aktora Jana Kreczmara i reżysera teatralnego Jerzego Kreczmara. W 1959 roku na siedem lat związał się z jedną z najważniejszych scen Warszawy – Teatrem Współczesnym prowadzonym przez Erwina Axera, w którym królowało świetne aktorskie rzemiosło, poczucie pracy zespołowej oraz szacunek dla wystawianego tekstu literackiego. Praca w tym teatrze była dla niego drugą szkołą teatralną. Od 1966 roku, przez siedemnaście lat, występował w zespole Teatru Dramatycznego.

Zbigniew Zapasiewicz jest jednym z najwybitniejszych powojennych aktorów polskich, aktorem, który doskonale posługuje się na scenie słowem i „buduje rolę mocno odkształcając przy tym własną postać, zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie”.

Aktor wystąpił w ponad 70 filmach, m.in.: „Za ścianą” i „ Barwach ochronnych” w reżyserii Krzysztofa Zanussiego, „Szpitalu Przemienienia”, „Bez znieczulenia” Andrzeja Wajdy.

Jako reżyser zadebiutował w 1977 roku, realizując w Teatrze Dramatycznym sztukę Harolda Pintera „Urodziny Stanleya”. W latach osiemdziesiątych uznanie przyniosły mu przede wszystkim realizacje poezji Zbigniewa Herberta. Potrafił w doskonały, pełen prostoty sposób przełożyć skomplikowany, intelektualny dyskurs na scenę. Jego występy z poezją Herberta nie były suchą recytacją, potrafił w swoich spektaklach wykreować postacie pełnokrwiste. Reżyserował także sztuki w Teatrze Powszechnym, w krakowskim Teatrze STU i Teatrze Telewizji.

 

 

 

Laureat w kategorii Teatr 2005

Gustaw Holoubek – aktor, reżyser teatralny, wykładowca w warszawskiej Akademii Teatralnej, dyrektor Teatru „Ateneum”

Nominowany za „Edypa” Sofoklesa w Teatrze Ateneum w Warszawie, premiera 2004

Brał udział w kampanii wrześniowej, był w obozie jenieckim, po wyjściu z niego pracował w Gazowni Miejskiej. Po wojnie ukończył Studio Dramatyczne przy Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie.

Kreowane przez Laureata role przeszły do legendy teatru polskiego. Grał w teatrach krakowskich i warszawskich, współpracując z najlepszymi reżyserami. Zagrał również w wielu filmach, między innymi w: Pożegnaniu, Marysi i Napoleonie, Salcie, Rękopisie znalezionym w Saragossie.

Równie wspaniale i godnie wypadł „w rolach”: dyrektora Teatru Dramatycznego, prezesa SPATiF-u oraz posła na Sejm w latach 1972-1982 (po wprowadzeniu stanu wojennego, na znak protestu zrezygnował z mandatu posła). W 1989 roku został wybrany do Senatu.

Gustaw Holoubek jest aktorem wybitnym, „aktorem intelektualnym”, zdystansowanym, którego nie sposób zaszufladkować. Za swoją pracę wielokrotnie uhonorowany – wśród nagród były: Nagroda Państwowa wszystkich stopni (I, II i III) oraz „Złota Syrenka” przyznawana za zasługi dla m.st. Warszawy.

Holoubek podporządkował aktorstwo sposobowi bycia, uwikłał je w rzeczywistość polityczną, w inteligenckie racje i wybory, narzucił swoją osobowość, przyzwyczaił publiczność do tego, że jest kimś więcej niż aktorem.(J. Majcherek)

 

 

 

Laureat w kategorii Teatr 2004

Jerzy Grzegorzewski (1939-2005) – inscenizator, reżyser teatru telewizji, scenograf

Nominowany za adaptację, reżyserię i scenografię sztuki „Hamlet Stanisława Wyspiańskiego” w Teatrze Narodowym.

Absolwent Państwowej Szkoły Sztuk Plastycznych w Łodzi oraz Wydziału Reżyserii Dramatu w PWST w Warszawie. Pierwsze kroki stawiał jako asystent Kazimierza Dejmka. Po studiach związał się z łódzkim Teatrem im. Stefana Jaracza, gdzie samodzielnie tworzył scenografie do przedstawień. Potem były kolejne teatry i kolejne sukcesy reżyserskie: Teatr Stary w Krakowie, Teatr Polski we Wrocławiu (dyrektor artystyczny), gdzie stworzył wybitne inscenizacje Ślubu Witolda Gombrowicza , Ameryki Franza Kafki oraz Nie-boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego, a potem Warszawa i Teatr Studio. W 1997 roku objął stanowisko dyrektora, odbudowywanego przez kilkanaście lat, Teatru Narodowego.

Grzegorzewski jest twórcą rozpoznawalnego teatru – teatru dekonstrukcji wielkich mitów kultury, także polskich mitów romantycznych. W swoich inscenizacjach powraca do tych samych tematów i problemów we wciąż nowych ujęciach. Zawsze zajmowały go tematy egzystencjalne, śmierć kultury, jednostki, teatralizacja życia, motywy snu i pamięci. Jednak od momentu objęcia z narodowej sceny polskiej, zmienił swoje upodobania i postanowił mówić o sytuacji artystów i widzów po przemianach 1989 roku, o historii i teraźniejszości.

Jest laureatem wielu nagród, m.in.:

• Nagroda za reżyserię i inscenizację Ślubu w Teatrze Polskim we Wrocławiu na 17. Festiwalu Polskich Sztuk Teatralnych, 1976
• Nagroda II stopnia Ministra Kultury i sztuki za całokształt osiągnięć artystycznych w dziedzinie reżyserii, 1981
• Nagroda I stopnia za reżyserię Pułapki w Teatrze Studio w Warszawie na 24. Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych, 1984
• Nagroda I stopnia Ministra Kultury i Sztuki za wybitne osiągnięcia artystyczne w dziedzinie reżyserii i scenografii sztuk teatralnych, 1987
• Nagroda im. Konrada Swinarskiego za inscenizację Śmierci Iwana wg Lwa Tołstoja w Teatrze Starym w Krakowie i Teatrze Studio w Warszawie, 1991.

Powstał spektakl niezwykle osobisty, przejmujący, mówiący o teatrze, Polsce ,sztuce reżyserii, aktualnej „tu i teraz” interpretacji „Hamleta” Szekspira, a także odchodzeniu, dojrzewaniu do śmierci i cierpienia. Metafizyczny, a jednak zrealizowany niewiarygodnie lekko.

 

 

 

Laureat w kategorii Teatr 2003

Mariusz Treliński (ur.1962 r.) – reżyser

Nominowany za reżyserię opery „Don Giovani” w Teatrze Wielkim w Warszawie.

Absolwent Wydziału Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. Zadebiutował w czasie studiów filmem telewizyjnym, a 3 lata później otrzymał Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki oraz Nagrodę im. Andrzeja Munka za najlepszy debiut filmowy. Było to Pożegnanie Jesieni wg Stanisława I. Witkiewicza, którego premiera odbyła się w Wenecji. Film znalazł się na ekranach 10 krajów. Debiutem reżyserskim na scenie teatralnej był spektakl Lautréamont – Sny. Miał również kilka realizacji w Teatrze Telewizji.

Kilka lat temu zainteresował się operą. Zadebiutował Wyrywaczem Serc Sikory w Teatrze Wielkim. Pierwszy wielki sukces odniosło wystawienie Madam Butterfly Pucciniego. Spektakl został przyjęty entuzjastycznie w Warszawie, a dwa lata później w Waszyngtonie. Przedstawienie zyskało uznanie krytyki amerykańskiej i zostało określone mianem najwybitniejszej z dotychczasowych realizacji opery Pucciniego. Od tej pory trwa pasmo nieprzerwanych sukcesów – Król Roger Szymanowskiego (2000 r.), Eugeniusz Oniegin Czajkowskiego (2002 r.), a ostatnio Don Giovani Mozata przygotowany przez Teatr Wielki w koprodukcji z operą w Los Angeles. Premiera miała miejsce 31 maja 2003 roku w Los Angeles. Publiczność dziękowała 15-minutową owacją.

Oryginalne inscenizacje pana Mariusza Trelińskiego przywróciły współczesności operę, zaś operze młodą publiczność – w obecnych czasach jest to zasługa niemała. (Olgierd Łukaszewicz, Prezes ZASP)

Mariusz Treliński wniósł do opery – gatunku skazywanego na pobyt w muzeum – współczesną wrażliwość. (Lech Śliwonik, Rektor Akademii Teatralnej w Warszawie)

 

 

 

Laureat w kategorii Teatr 2002

Teresa Budzisz-Krzyżanowska (ur. 1942 r.) – aktorka, artystka Teatru Narodowego w Warszawie

Nominowana za przygotowanie i realizację cyklu spotkań z poezją Cypriana Norwida.

Absolwentka Wydziału Aktorskiego PWST w Krakowie. Karierę aktorską rozpoczęła rolą w spektaklu Agnieszki Osieckiej Niech no tylko zakwitną jabłonie. Grała w krakowskim Teatrze Rozmaitości, Teatrze im. J. Słowackiego. Stworzyła wiele wybitnych kreacji na scenie Teatru Starego, m.in. w Procesie F. Kafki, Locie nad kukułczym gniazdem K. Kesey’a. W tym teatrze zagrała również główną rolę w Hamlecie. Pracę w Teatrze Starym dzieliła z pracą w warszawskim Teatrze Studio.

Od kilku lat mieszka w Warszawie. Jest aktorką Teatru Narodowego, w którym gra główne role, m.in. w takich spektaklach, jak: Wiśniowy sad (reż. W. Prus), Wesele i Noc listopadowa (reż. J. Grzegorzewski). W sezonie 2001/2002 zagrała dwie ogromne role w Teatrze na Woli w Rozmowie w domu państwa Stein o nieobecnym panu Goethe (reż. B. Augustyniak) i w Teatrze Polskim w spektaklu Ta Gabriela (reż. A. Łapicki).

Jest również aktorką filmową. Zagrała w kilku znanych filmach, m.in.: Sztuka kochania (reż. J. Bromski), Korczak (reż. A. Wajda), Seszele (reż. B. Linda), Po drodze (reż. M. Meszaros), Trzy kolory: Biały (reż. K. Kieślowski) czy Czarna plaża (reż. M. Piccoli).

Profesor Akademii Teatralnej w Warszawie. Wielka propagatorka twórczości Cypriana Norwida. Przygotowała i wykonała cykl spotkań z poezją norwidowską w Instytucie Polskim w Rzymie, w Instytucie Polskim w Paryżu, w Teatrze J. Słowackiego w Krakowie, w Piwnicy Wandy Warskiej oraz wykłady i występy na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i Uniwersytecie Warszawskim. Przygotowała również scenariusz dla radiowej rozgłośni regionalnej na podstawie Rzeczy o wolności słowa.

Budzisz-Krzyżanowska czyta Norwida tak, jakby nikt przed nią nie położył na tych słowach oka. Mówi tak, jakby dokładnie w tym samym ułamku sekundy Norwid pisał to, co dźwięczy w jej ustach. Ta sama świeżość. Ta sama pasja… (Dziennik Polski, Kraków)

Ostatnio zaktualizowano 26 września 2024 o 09:45